Mạnh tay với thuốc lá điện tử

(HPĐT)- Theo thống kê của gần 700 cơ sở khám, chữa bệnh trên cả nước, năm 2023, có hơn 1.200 ca vào viện do sử dụng thuốc lá điện tử (TLĐT), thuốc lá nung nóng (TLNN) (hay còn gọi là thuốc lá thế hệ mới), trong đó ghi nhận 71 ca là trẻ dưới 18 tuổi. Cùng thời gian trên, tại Hải Phòng ghi nhận 114 ca vào viện do sử dụng TLĐT, TLNN, trong đó gần 50 trường hợp để lại di chứng lâu dài. Đây là những con số thực sự báo động và đáng lo ngại khi thuốc lá thế hệ mới đang “xâm nhập” mạnh mẽ vào lối sống của giới trẻ, nhất là độ tuổi thanh, thiếu niên. Hậu quả người sử dụng phải đối mặt không chỉ là tổn thất, nguy hại về sức khỏe, tinh thần, tài chính mà còn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội. Trước tình hình trên, ngày 13-5- 2024, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Công điện số 47/CĐ-TTg về tăng cường quản lý TLĐT, TLNN.

Đây là biện pháp, giải pháp trước mắt nhằm hạn chế, kiểm soát, ngăn chặn tác hại của thuốc lá thế hệ mới. Về lâu dài, bài toán nên “quản” hay “cấm” TLĐT, TLNN là vấn đề đang được dư luận lưu tâm. Phần lớn các ý kiến đều cho rằng nên “cấm” các loại thuốc lá này để bảo vệ sức khỏe của người dân, nhất là thế hệ trẻ, tương lai của đất nước.

Thực tế cho thấy, không khó để bắt gặp cảnh học sinh THPT, thậm chí cả bậc THCS, hay sinh viên, thanh niên hút TLĐT ở các hàng quán, khu vực công cộng. Không những thế, Việt Nam vốn có tỷ lệ nữ giới là người trưởng thành hút thuốc lá rất thấp so với nam giới, nhưng với sự xuất hiện của các sản phẩm TLĐT, tỷ lệ này gia tăng đáng kể. Theo thống kê, tỷ lệ học sinh sử dụng TLĐT ở nhóm 13-17 tuổi tăng từ 2,6% (năm 2019) lên 8,1% (năm 2023); ở nhóm 13-15 tuổi cũng tăng từ 3,5% (năm 2022) lên 8% (năm 2023); ở nữ giới trong độ tuổi 11- 18, qua khảo sát tại 11 tỉnh, thành phố, tỷ lệ này là 4,3% năm 2023. Mặt hàng này được bày bán công khai tại các cửa hàng, trên mạng xã hội, người dùng tiếp cận quá dễ dàng. Để thu hút giới trẻ, các nhà sản xuất sử dụng nhiều cách thức khác nhau như: thiết kế sản phẩm bắt mắt, độc đáo, hương vị phong phú, gây tò mò cho giới trẻ...

Theo một nghiên cứu được công bố trong tháng 5-2024, trong TLĐT chứa hơn 500 loại hóa chất độc hại, trong đó có 127 loại hóa chất cực kỳ độc hại, 153 loại hóa chất gây nguy hại cho sức khỏe và 225 loại hóa chất gây kích ứng. Đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ hàng loạt các bệnh liên quan đến hô hấp, tim mạch, ung thư… Đáng lo ngại hơn, việc sử dụng thuốc lá thế hệ mới cũng làm tăng nguy cơ dẫn tới sử dụng thuốc lá điếu ở người trẻ, không những thế, nguy cơ pha trộn, tẩm ướp ma túy, heroine vào TLĐT, TLNN cũng rất cao.

Mặc dù TLĐT, TLNN đem đến nhiều tác hại, hậu quả, hệ lụy nhưng hành lang pháp lý để quản lý còn nhiều “lỗ hổng”. Hiện, thuốc lá thế hệ mới chưa được quy định trong Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, chưa có chế tài xử lý mạnh tay. Vì vậy, việc Bộ Y tế đề xuất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá thế hệ mới là hoàn toàn có cơ sở và phù hợp thực tiễn. Trước mắt, các cấp, ngành, địa phương, đơn vị cần tăng cường thông tin, tuyên truyền tác hại của TLĐT, TLNN đến người dân, nhất là thanh, thiếu niên; kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp mua bán, kinh doanh mặt hàng này… Về lâu dài, Chính phủ, Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, trong đó bổ sung nội dung cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo TLĐT, TLNN và các sản phẩm thuốc lá mới khác có thể xuất hiện trong tương lai.