Các thành viên đảng Cộng hòa cho biết sẽ nhanh chóng mở các cuộc điều tra nhằm vào Tổng thống Biden sau các sự cố về tài liệu mật của ông. Ảnh: Washington Post 

(HPĐT)- “Cuộc khủng hoảng” tài liệu mật đang là chủ đề rất được quan tâm của truyền thông Mỹ. Nhất là khi các vụ việc có nhiều điểm tương tự và lại liên quan đến những lãnh đạo cao nhất của nước này. Vụ việc đang được điều tra làm rõ, làm ảnh hưởng đến uy tín của các ứng viên nhiều tiềm năng trước thềm bầu cử Tổng thống vào tháng 11 năm tới.

Phát hiện tài liệu mật tại nhà riêng

Ngày 10-1, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông và đội ngũ cố vấn đang tích cực hợp tác với các bên liên quan để làm rõ vụ phát hiện tài liệu mật tại một tổ chức nghiên cứu ở Washington, nơi ông từng làm việc sau khi kết thúc nhiệm kỳ Phó tổng thống vào giữa năm 2017. Trước đó, ngày 9-1, cố vấn đặc biệt của Tổng thống Biden, ông Richard Sauber, cho biết các luật sư của ông Biden phát hiện khoảng 10 tài liệu mật bên trong một tủ khóa tại Trung tâm Penn Biden vào tháng 11-2022 và bàn giao cho Cơ quan Lưu trữ quốc gia Mỹ. Ông Sauber nêu rõ những tài liệu này không thuộc diện điều tra, và kể từ khi bàn giao tài liệu cho cơ quan lưu trữ, các luật sư của Tổng thống Biden tích cực hợp tác với cơ quan lưu trữ và Bộ Tư pháp để bảo đảm mọi tài liệu dưới thời chính quyền Tổng thống Barack Obama đều thuộc quyền sở hữu của cơ quan lưu trữ.

Thông tin về vụ phát hiện tài liệu mật tại văn phòng của ông Biden xuất hiện khoảng 5 tháng sau khi đặc vụ Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) khám xét khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Donald Trump ở Florida và phát hiện khoảng 13.000 tài liệu, trong đó có hơn 100 tài liệu mật được lưu giữ ở đây.

Mới đây, cựu Phó tổng thống Mike Pence cũng thông báo phát hiện tài liệu mang dấu mật tại nhà riêng, cam kết hợp tác với Hạ viện Mỹ trong vấn đề này. Chưa rõ số tài liệu nói trên tại nhà ông Pence chứa thông tin được bảo mật ở cấp độ nào. Truyền thông Mỹ đưa tin ông Pence nhờ các luật sư tìm kiếm tài liệu mật trong nhà "vì thận trọng cao độ".

Cả ba trường hợp đều vi phạm quy định lưu trữ tài liệu mật, nhưng mức độ và cách thức của ông Trump nghiêm trọng hơn. Với trường hợp của ông Biden và Pence, chưa có thông tin nào cho thấy hai ông này cố tình lưu trữ tài liệu mật hoặc cản trở quá trình điều tra vụ việc. Theo thông lệ chung, việc các quan chức vô tình lưu giữ tài liệu mật có thể sẽ không bị truy tố. Tuy nhiên, nếu kết quả điều tra cho thấy có hành động cố ý lưu trữ hoặc có hành vi ngăn cản điều tra thì có thể sẽ bị đưa ra xét xử. Trong trường hợp của ông Trump, sau khi rời Nhà Trắng hơn một năm, cơ quan chức năng Mỹ, cụ thể là Cơ quan lưu trữ quốc gia từng nhiều lần phải đi “đòi” lại các tài liệu mà ông cất giữ nhưng không thành công. Sau khi ông trả lại 15 thùng tài liệu hồi đầu năm ngoái thì mới phát hiện trong đó có nhiều tài liệu mật. Tiếp theo đó, các đặc vụ FBI khám xét khu dinh thự Mar-a-Lago hồi tháng 8- 2022 và thu giữ thêm hơn 13.000 tài liệu, trong đó có khoảng hơn 100 tài liệu mật. Ông Trump bị cáo buộc cố tình mang tài liệu từ Nhà Trắng đến Mar-a-Lago và cất giấu trái quy định.

Tác động tới việc lựa chọn ứng viên

Cho đến thời điểm này, đang diễn ra hai cuộc điều tra về hành vi sở hữu tài liệu mật không đúng quy định của hai đương kim Tổng thống và cựu Tổng thống Mỹ, đều nhằm làm rõ hành vi sở hữu tài liệu mật, mức độ vi phạm, có hành động cản trở điều tra hay không cũng như ảnh hưởng và tác động của việc này đối với an ninh quốc gia Mỹ.

Các cuộc điều tra diễn ra trùng hợp với thời điểm “người trong cuộc” đang cân nhắc khả năng tranh cử tống thống năm 2024. Tổng thống Biden đang tích cực chuẩn bị chiến dịch tranh cử sắp tới. Thời điểm ông công khai ý định và chính thức thông báo tranh cử có thể diễn ra trong tháng 2 hoặc tháng 3 tới. Việc bị điều tra về hành vi lưu trữ tài liệu mật sai quy định rõ ràng là một điểm trừ, khiến ông Biden gặp khó khăn nhiều hơn trong nỗ lực ra tranh cử Tổng thống năm 2024. Cùng đó, ngày 29-1, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức khởi động chiến dịch tái tranh cử tại bang New Hampshire và South Carolina. Còn cựu Phó tổng thống Pence đang cân nhắc khả năng tranh cử tổng thống năm 2024 khi thường xuyên đến thăm các bang tổ chức bỏ phiếu sớm, trong đó có Iowa, Nam Carolina và New Hamsphire trong năm 2022.

Nhiều nhà quan sát nhận định, “khủng hoảng” tài liệu mật sẽ khiến hai đảng Dân chủ và Cộng hòa phải cân nhắc hơn nữa trong việc có ủng hộ ông Biden, Trump hay Pence ra tranh cử nhiệm kỳ tiếp theo hay không. Có thể thấy rằng, trong trường hợp cả Tổng thống Biden và ông Trump đều trở thành ứng viên hàng đầu của hai đảng ra tranh cử Tổng thống thì bê bối liên quan đến việc lưu trữ tài liệu mật sẽ trở thành vấn đề thứ yếu không bên nào muốn nhắc đến./.