(HPĐT)- Thời gian gần đây, chuyên mục “Qua đường dây nóng” Báo Hải Phòng nhận nhiều phản ánh của người dân về việc liên tục nhận các cuộc gọi điện thoại từ các số máy lạ nhưng không nói gì hoặc gọi nhỡ. Không ít người gọi lại các số điện thoại này và mất số tiền cước không nhỏ. Người dân cần cẩn trọng để bảo vệ bản thân trước trò lừa đảo này.

Tổ công tác Công an phường Gia Viên (quận Ngô Quyền) phát tờ cảnh báo lừa đảo đến người dân trên địa bàn. Ảnh: THÙY AN

Ngày 20-2 vừa qua, trong lúc đang làm việc, chị Trần Thị Minh Lan, ở phố An Đà, phường Đằng Giang (quận Ngô Quyền) nhận cuộc gọi từ số máy 08297787323. Tuy nhiên, khi chị định nhấn nút nghe thì cuộc gọi chấm dứt. Ban đầu, chị nghĩ do ai đó gọi nhầm, nhưng sau đó, số máy này nháy máy liên tục nên chị thấy nóng ruột. Chồng chị là lái xe khách đường dài thường xuyên xa nhà, bố mẹ chị ở Thanh Hóa, nên chị Lan nghĩ rằng có thể người thân đang có chuyện gì nên nhờ liên lạc bằng số này. Chị Lan liền gọi lại. Sau 2 đến 3 cuộc gọi, đầu máy số trên có nhận cuộc gọi nhưng chỉ kéo dài 5 đến 7 giây mà không có tiếng trả lời. Đến khi chị Lan kiểm tra lại số tiền trong tài khoản điện thoại thì chỉ còn 0 đồng. Dù trước đó 1 ngày, chị mới nạp số tiền 300 nghìn đồng và thực hiện vài cuộc gọi ngắn. Sau khi đăng bài trên trang Facebook cá nhân để cảnh báo đến mọi người, chị Lan cho biết có một số người bạn của chị cũng bị đối tượng lừa đảo chủ động tiếp cận thông qua hình thức gọi điện trực tiếp. Ban đầu, họ cho biết có được số điện thoại của nạn nhân thông qua một người bạn. Sau đó, người này đưa ra lý do như bàn chuyện công việc, yêu cầu nạn nhân cho phép người bạn kia tham gia vào cuộc gọi thông qua tính năng hợp nhất cuộc gọi (merge call) với điều kiện phải cung cấp mã OTP. Người bạn của chị thấy phải cung cấp mã OTP nên từ chối hợp nhất cuộc gọi. Sau đó, tìm hiểu trên các trang thông tin của Bộ Công an thì biết, thực chất, số điện thoại của người bạn kia là cuộc gọi đến từ ngân hàng nhằm cung cấp mã OTP cho giao dịch đang thực hiện thông qua tài khoản ngân hàng của nạn nhân đã bị đánh cắp từ trước. Khi tham gia cuộc gọi hợp nhất, các đối tượng có thể lấy mã OTP một cách hợp lệ, phục vụ các giao dịch bất hợp pháp. 

Đánh vào tâm lý nóng ruột khi có số điện thoại lạ gọi mà không nói gì, nên nhiều người gọi lại và bị mất cước phí cao hoặc bị mời tham gia cuộc gọi hợp nhất bằng việc cấp mã OTP, chiếm quyền sử dụng điện thoại, giao dịch bất hợp pháp. Thiếu tá Đoàn Hữu Đông, Đội trưởng Đội trật tự xã hội (Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Công an thành phố) cho biết, trước chiêu trò tinh vi này, ngày 24- 2, Cục An toàn thông tin thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông phát đi cảnh báo về hình thức lừa đảo mới này. Theo đó, người dùng có thể trở thành nạn nhân khi nhận cuộc gọi từ số lạ nhưng không có ai nói gì, sau đó nếu họ gọi lại có thể phải chịu cước phí cao bất thường. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng thiết bị tự động để thực hiện hàng triệu cuộc gọi đến các số điện thoại ngẫu nhiên nhằm vào tâm lý của người dùng gọi lại khi có cuộc gọi lỡ, nhất là những ai không muốn bỏ lỡ cuộc gọi từ số lạ. Những cuộc gọi này không chỉ gây phiền phức, mà có thể khiến người dùng mất tiền trong tài khoản viễn thông. Kẻ gian thường sử dụng các đầu số giả mạo, khiến người nhận nhầm lẫn là cuộc gọi trong nước với mức phí thấp, trong khi thực tế là cuộc gọi đến các đầu số tính phí cao, từ vài nghìn đến hàng chục nghìn đồng ngay khi kết nối. Nguyên do cước phí gọi đến các tổng đài cố định ở nước ngoài khá cao và một số cuộc gọi có thể tính phí ngay khi đổ chuông dù chưa hề kết nối với tổng đài viên. 

Để bảo vệ bản thân, PGS.TS Lê Đắc Nhường, Trưởng Khoa Công nghệ thông tin (Trường đại học Hải Phòng) khuyến cáo người dân cần thận trọng khi nhận cuộc gọi từ số điện thoại không quen thuộc. Nếu nhận cuộc gọi từ số lạ không phải là số cố định hay di động thông thường, hoặc không liên quan tổ chức nào, người nhận nên từ chối nghe và không thực hiện theo hướng dẫn của đối tượng lạ. Hiện, để phát hiện cuộc gọi lừa đảo, người dân có thể sử dụng phần mềm nTrust. Đây là phần mềm phòng, chống lừa đảo của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia. Ứng dụng này hoàn toàn miễn phí, sử dụng cho điện thoại thông minh, giúp phát hiện các dấu hiệu lừa đảo thông qua kiểm tra số điện thoại, số tài khoản, đường dẫn trang web (link) và mã QR. Phần mềm cũng hỗ trợ chức năng rà soát, quét các ứng dụng trên điện thoại, phát hiện mã độc hoặc phần mềm giả mạo. Người dùng có thể tải phần mềm từ 2 kho ứng dụng phổ biến là Google Play (với hệ điều hành Android) và App Store (với hệ điều hành iOS - điện thoại iPhone). Khi phát hiện thấy dấu hiệu đáng ngờ, người dân cần nhanh chóng trình báo sự việc tới cơ quan chức năng nhằm phục vụ cho quá trình điều tra và ngăn chặn các đối tượng lừa đảo. Chính quyền, các đoàn thể cần tăng cường tuyên truyền các chiêu thức lừa đảo mới như trên để người dân tránh được các “bẫy lừa” ngày một tinh vi. Về lâu dài, các doanh nghiệp viễn thông cần tổng hợp các thông tin (gồm hướng dẫn chi tiết cách thức thực hiện) về các kênh chính thức thông báo, hỗ trợ người sử dụng dịch vụ viễn thông di động chuẩn hóa thông tin thuê bao. Cơ quan quản lý nhà nước cần có hình thức xử lý quyết liệt là đình chỉ phát triển thuê bao mới từ 3 đến 6 tháng, nếu phát hiện các doanh nghiệp viễn thông mắc sai phạm quy định về quản lý thuê bao di động để ngăn ngừa tình trạng sử dụng số điện thoại vào mục đích lừa đảo.