Nhân dịp Vu Lan báo hiếu, các gia đình bày tỏ lòng thành kính, nhớ đến tổ tiên, người thân đã khuất. 

(HPĐT)- Mặc dù, tinh thần báo hiếu, báo ân là điều mỗi người dân Việt Nam vẫn tâm niệm, gìn giữ suốt 4 mùa trong năm, chứ không thực hiện riêng vào một ngày lễ nào, song rằm tháng 7 luôn là một dịp đặc biệt, nhắc nhở bổn phận làm con nhớ đến công ơn sinh dưỡng của cha mẹ, đạo lý “Uống nước, nhớ nguồn” của dân tộc. Nhân mùa Vu Lan năm 2021, thượng tọa THÍCH TỤC KHANG, Phó trưởng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Hải Phòng, trụ trì chùa Hưng Long (phường Trại Chuối, quận Hồng Bàng) trò chuyện với phóng viên Báo Hải Phòng chung quanh ngày lễ quan trọng này trong đời sống tâm linh người dân.

- Vu Lan báo hiếu là một trong những ngày lễ có sức sống văn hóa mãnh liệt trong đời sống tinh thần mỗi người dân Việt Nam. Tinh thần tổ chức đại lễ Vu Lan năm nay trong bối cảnh dịch COVID-19 phức tạp có gì đặc biệt, thưa thượng tọa?

- Tinh thần báo ân, báo hiếu trong ngày lễ Vu lan của Phật giáo rất phù hợp, hòa quyện với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên thiêng liêng của người Việt. Chính vì vậy, Vu Lan báo hiếu không chỉ là ngày lễ của các tăng, ni, tín đồ phật tử, mà còn là ngày lễ chung của mọi người dân đất Việt. Theo thông lệ hằng năm, vào mùa Vu Lan báo hiếu, những người theo đạo Phật đến chùa cầu kinh, cầu siêu cho vong linh những người đã khuất và chúng sinh được yên nghỉ; cầu cho những người đang sống được mạnh khỏe, hạnh phúc, ấm no. Các phật tử thường tổ chức ăn chay tại gia, cúng gia tiên, phóng sinh và đến chùa cầu siêu, dâng y làm phúc hay tham gia nghi thức thả đèn hoa đăng, bông hồng cài áo để tích đức, hóa giải nghiệp chướng, cầu mong cha mẹ bình an.

Tuy nhiên, mùa Vu Lan năm 2021 diễn ra trong bối cảnh tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, bởi vậy, các chùa, cơ sở thờ tự trên địa bàn thành phố thực hiện nghiêm các chủ trương của Nhà nước, thành phố về phòng, chống dịch COVID-19, với việc tạm dừng tiếp đón người dân, phật tử đến chùa; không tập trung tổ chức các nghi lễ khác. Cùng với đó, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố tăng cường hướng dẫn, vận động các tăng, ni, phật tử tụng kinh Vu Lan; tích cực thực hiện các hoạt động từ thiện xã hội thiết thực, ý nghĩa hướng đến tinh thần “tri ân- báo ân”, quan tâm đến các gia đình chính sách, có công với cách mạng; đặc biệt là phát tâm công đức, gây quỹ, ủng hộ, đóng góp nguồn lực cho các Quỹ phòng, chống dịch COVID-19, Quỹ vaccine và giúp đỡ các gia đình, cá nhân gặp hoàn cảnh khó khăn, yếu thế trong xã hội do ảnh hưởng của dịch bệnh…

Tại chùa Hưng Long, việc giữ gìn truyền thống ngày lễ quan trọng này diễn ra theo tinh thần giãn cách xã hội. Theo đó, nhà chùa vẫn sắm sửa lễ nghi chu đáo, duy trì tụng kinh cầu nguyện dịch bệnh sớm tiêu trừ, quốc thái dân an; cầu siêu vong linh các anh hùng liệt sĩ và những người bị thiệt mạng do nhiễm COVID-19. Bên cạnh đó, người dân cũng có thể đăng ký cầu siêu trực tuyến để nhà chùa thay mặt làm lễ. Điểm nhấn của mùa Vu Lan năm nay, đó là, nhà chùa chú trọng thực hiện các hoạt động từ thiện vì cộng đồng, như ủng hộ Quỹ vaccine của thành phố, tổ chức phát gạo, phát quà, khẩu trang và hỗ trợ hàng trăm suất quà tới người dân có hoàn cảnh khó khăn tại địa phương.

- Trên thực tế, có người cho rằng, việc không tới chùa hành lễ sẽ không bày tỏ được lòng thành kính. Thượng tọa nhận định thế nào về ý kiến trên?

- Đối với Phật giáo, lòng thành kính cốt ở cái tâm, Phật tại tâm. Điều quan trọng là mỗi người cần tu tâm dưỡng tính, sửa đổi thân tâm trong sạch. Khi thân tâm hướng thiện, thanh tịnh, thì dù hành lễ ở đâu cũng có thể bày tỏ tấm lòng thành. Để làm được điều đó, mỗi người hãy dành thời gian nhớ tới tứ trọng ân- 4 ân lớn nhất, trọng đại nhất của đời người, đó là: Ân trời đất thiên nhiên môi trường, Ân quốc gia dân tộc, Ân sư trưởng, cha mẹ, thầy cô giáo, Ân bà con xóm làng nhân quần xã hội để soi chiếu những điều bản thân làm được và còn thiếu sót và báo đáp bằng những hành động thiết thực.

Trong Tứ ân thì đứng đầu là Ân đức của cha mẹ dành cho con cháu. Mỗi người làm con cần trân trọng gìn giữ; phấn đấu sống, học tập và làm việc thật tốt; báo đáp bằng sự cung kính, vâng lời, siêng năng tu tập những thiện pháp, phụng dưỡng cha mẹ lúc tuổi già. Trong nhà thì hòa thuận, ngoài xã hội thì thân ái chan hòa, không để cái xấu cám dỗ, không để cha mẹ phiền lòng là cách tốt nhất thể hiện sự hiếu hạnh của con cái đối với mẹ cha, rộng hơn là hướng tới những giá trị cao quý của việc xây dựng đời sống gia đình hạnh phúc, tích cực tu tâm, hành thiện để tỏ lòng biết ơn với cha mẹ, tổ tiên và báo đáp, góp công xây dựng cộng đồng an vui, hạnh phúc- điều mà không mâm cao cỗ đầy, hình thức nào sánh được.

- Vậy, nhân mùa Vu Lan năm nay, để người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ sống vẹn toàn chữ “hiếu”, tăng thiệngiảm ác, thượng tọa có lời nhắn gửi gì đến mỗi người?

- Mùa Vu Lan năm 2021 diễn ra trong thời điểm kỷ niệm 76 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Trước hết, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố mong rằng, toàn thể tăng ni và phật tử luôn làm tròn nghĩa vụ của người công dân với Tổ quốc, sống “Tốt đời- Đẹp đạo”, phát huy truyền thống đoàn kết, yêu nước. Đồng thời, phát huy giá trị nhân văn sâu sắc của mùa Vu Lan báo hiếu tứ ân, cũng như giá trị đạo đức và văn hóa Phật giáo vào giáo dục đời sống, đạo đức gia đình, rèn luyện bản thân.

Trong Phật giáo luôn lấy chữ “hiếu” làm đầu, tâm hiếu là tâm Phật, hạnh hiếu là hạnh Phật, nên công đức của con người cao quý nhất không gì bằng hiếu hạnh, ngược lại tội báo lớn nhất không gì bằng bất hiếu. Cùng với đó, ghi nhớ câu chuyện báo hiếu với mẹ của đức Mục Kiền Liên Bồ Tát, bằng con đường tu tập của mình, giải thoát cho linh hồn mẹ mình khỏi vòng tội lỗi, được siêu sinh. Mong phật tử, người dân Việt Nam, không chỉ có tháng 7 âm lịch, mà cả 12 tháng đều phụng dưỡng cha mẹ, hướng cha mẹ làm điều lành điều thiện, tránh xa điều dữ. Những ai may mắn còn đầy đủ cha mẹ hãy trân trọng những giây phút thiêng liêng khi còn được hưởng niềm vui bên cha mẹ, tiếp nối những giá trị, truyền thống tốt đẹp của gia đình, đừng để hối hận vì không sống trọn đạo làm con, trọn đạo làm nguời. Còn với ai mà cha mẹ quá cố, hãy luôn nhớ công ơn sinh thành, giáo dưỡng, nhìn lại những điều cha mẹ từng làm khi còn sống. Nếu cha mẹ từng làm ít việc thiện, thì những người con cần tu tập, sống hướng thiện, làm nhiều điều tốt để đem lại lợi ích hồi hướng, siêu sinh cho cha mẹ.

Bên cạnh đó, nhịp sống hiện đại ngày nay luôn cuốn người ta vào vòng quay gấp gáp, bận rộn. Có người vì mải lo việc mưu sinh mà xao nhãng việc chăm sóc cha mẹ, ông bà. Thậm tệ hơn, lại có những người con bất hiếu, coi cha mẹ già là gánh nặng nên đã hắt hủi, thậm chí ngược đãi người mang nặng đẻ đau ra mình. Vì thế, để mỗi người thêm hiểu và làm trọn đạo hiếu, ngay từ khi họ còn trẻ, bắt đầu có ý thức, nhận thức, thì chính người thân, gia đình và xã hội cần quan tâm giáo dưỡng theo 5 giới cấm: Không sát nhân hại vật; không gian tham trộm cắp; không tà dâm; không nói dối; không dùng chất gây say, nghiện. Từ đó, đạo hiếu như một chất keo gắn chặt tình mẫu tử, gia đình, dòng họ và cao hơn nữa là cộng đồng, quê hương, đất nước và đã thấm sâu vào cuộc sống của người Việt Nam. Không chỉ hiếu kính cha mẹ, các thế hệ con, cháu còn cần có nhiều hoạt động ý nghĩa tri ân những người có công lao với đất nước, hướng đến những việc làm thiện nguyện đã lan tỏa, tạo thành phong trào, nét đẹp trong cuộc sống.

- Trân trọng cảm ơn thượng tọa!