(HPĐT)- Thực hiện Nghị quyết 1232 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của thành phố giai đoạn 2023-2025, Hải Phòng có 4 địa phương thay đổi quy mô dân số và diện tích tự nhiên; 9 địa phương có thay đổi số đơn vị hành chính cấp xã. Song, theo quy định hiện hành, tính số điểm về tiêu chí dân số, diện tích, số đơn vị hành chính cấp xã để phân bổ số vốn kế hoạch đầu tư công sẽ nảy sinh một số bất hợp lý.

Thi công đường nông thôn mới kiểu mẫu tại xã Quốc Tuấn (huyện An Lão). Ảnh: TRUNG KIÊN

Nảy sinh một số bất cập 

Căn cứ Nghị quyết số 973/2020/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quyết định số 26/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tiêu chí dân số tại Nghị quyết số 12/2020/NQ-HĐND của HĐND thành phố được xác định dựa trên số liệu dân số trung bình của các địa phương tại Niên giám thống kê thành phố năm 2019, trong đó quy định cách tính bằng trung bình khảo sát dân số đầu kỳ và cuối kỳ năm báo cáo. Tuy nhiên, tại thời điểm thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính theo Nghị quyết 1232 từ tháng 1- 2025, Cục Thống kê thành phố chưa thể xác định số liệu dân số trung bình mới của các địa phương. Do đó, để bảo đảm thống nhất trong đánh giá tiêu chí dân số tại các địa phương, UBND thành phố đề xuất, năm 2025 áp dụng tiêu chí và số liệu về quy mô dân số đã được xác định tại Nghị quyết số 1232 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Văn bản số 1019/CAHPQLHC của Công an thành phố. Theo Nghị quyết 1232 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hải Phòng có 4 địa phương thay đổi quy mô dân số, diện tích tự nhiên; 9 địa phương thay đổi số đơn vị hành chính cấp xã. Song, năm 2025, quy mô của tiêu chí dân số, diện tích, số đơn vị hành chính cấp xã mới theo Nghị quyết 1232 và các tiêu chí còn lại vẫn giữ nguyên cách tính, căn cứ tính theo quy định tại Nghị quyết 12 của HĐND thành phố sẽ có bất hợp lý trong số vốn kế hoạch đầu tư công năm 2025 tính theo điểm cho các địa phương. 

Cụ thể, có 4 địa phương: Đồ Sơn, Dương Kinh, An Lão, Cát Hải dù không thay đổi tiêu chí theo Nghị quyết 1232 của Quốc hội, nhưng do số vốn bình quân cho một điểm tăng, dẫn đến số vốn theo cách tính mới của địa phương tăng. Với 10 địa phương có sự thay đổi theo Nghị quyết 1232, có 6 địa phương bị giảm vốn theo cách tính mới: Ngô Quyền, Lê Chân, Kiến An, An Dương, Thủy Nguyên và Vĩnh Bảo. Tuy nhiên, kế hoạch đầu tư công trung hạn của các địa phương được giao từ năm 2021, trên cơ sở đó, các địa phương quyết định chủ trương đầu tư và tổ chức triển khai các dự án. Việc giảm vốn năm 2025 sẽ làm các địa phương bị động, không bảo đảm khả năng cân đối vốn cho các dự án, phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản, đồng thời không bảo đảm thời gian bố trí dự án đã được địa phương phê duyệt: vốn các dự án nhóm B không quá 4 năm, nhóm C không quá 3 năm.

Nhà thầu thi công cầu Tiên Thanh (phía huyện Tiên Lãng). Ảnh: TRUNG KIÊN

Bảo đảm cân đối nguồn lực đầu tư

 Vì vậy, tại kỳ họp 23 (kỳ họp chuyên đề) HĐND thành phố thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức, phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách thành phố Hải Phòng giai đoạn 2021-2025 kèm theo Nghị quyết số 12/2020/NQHĐND (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị quyết số 07/2023/NQ-HĐND). Việc thông qua Nghị quyết để giải quyết những bất hợp lý trong tính toán số điểm và số vốn theo cách tính điểm quy định tại Nghị quyết số 12 của HĐND thành phố, nhưng quy mô của tiêu chí dân số, diện tích, số đơn vị hành chính cấp xã có sự thay đổi theo Nghị quyết 1232 của Quốc hội. 

Theo đó, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh sự bất hợp lý đối với phương pháp tính mức vốn ngân sách thành phố năm 2025 bổ sung có mục tiêu cho ngân sách cấp huyện sau khi thực hiện Nghị quyết số 1232 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cụ thể, các địa phương thực hiện việc sắp xếp theo Nghị quyết 1232, có số đơn vị hành chính cấp xã giảm từ 30% trở lên sẽ được điều chỉnh theo hệ số 1,2 lần so với số vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách thành phố cho ngân sách cấp huyện năm 2024 tính đúng, tính đủ (không tính số vốn đã cấp trong kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 sẽ giảm trừ năm 2025 và không tính cấp bù các năm trước do hụt nguồn thu ngân sách và đầu tư công). Sau khi tính số vốn theo cách tính trên, đối với các địa phương được bố trí số vốn cấp trong kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 sẽ giảm trừ trong năm 2025 và bị giảm nguồn đầu tư các năm trước do hụt thu ngân sách thành phố sẽ tiếp tục giảm trừ số cấp trước hạn mức trung hạn và cấp bù số bị giảm trừ do hụt thu ngân sách nhà nước và hụt nguồn đầu tư công. 

Đối với địa phương thực hiện việc sắp xếp theo Nghị quyết 1232 có số đơn vị hành chính cấp xã giảm dưới 30% được áp dụng theo cách tính điểm quy định tại Nghị quyết 12, nhưng quy mô tiêu chí dân số, diện tích, số đơn vị hành chính cấp xã mới theo Nghị quyết số 1232. Đối với địa phương không thực hiện việc sắp xếp cơ bản giữ nguyên các nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách thành phố giai đoạn 2021-2025 đã được triển khai theo Nghị quyết 12. Ngoài ra, Nghị quyết cũng nêu rõ, thành phố Thủy Nguyên được áp dụng các nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách thành phố giai đoạn 2021- 2025 tương tự như các quận, huyện khác. 

Như vậy, việc điều chỉnh, bổ sung một số nội dung trong Nghị quyết 12 của HĐND thành phố nhằm bảo đảm các địa phương thực hiện sắp xếp theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được ưu tiên bổ sung thêm nguồn lực để đầu tư nhằm ổn định đời sống Nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, thành phố bổ sung có mục tiêu cho các địa phương để thực hiện Nghị quyết 12 là hơn 9.218 tỷ đồng, riêng năm 2025 hơn 2.153 tỷ đồng. Do đó, nhiệm vụ đặt ra với các địa phương là đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, hoàn thành các dự án theo đúng tiến độ, từ đó tạo đà thúc đẩy tăng trưởng, hướng tới mục tiêu GRDP đạt 12,5% trong năm 2025.