Vở chèo “Dòng sông ân nghĩa” lưu diễn tại huyện Vĩnh Bảo thu hút hàng nghìn người xem. Ảnh: VŨ DUYÊN

(HPĐT)- Năm 2023, tiếp tục tuyên truyền, quảng bá về đất và con người Hải Phòng, các đoàn nghệ thuật của thành phố đổi mới trong cách thể hiện, đưa các địa danh, di tích tại các địa phương vào chương trình, vở diễn thuộc đề án Sân khấu truyền hình, góp phần vừa bảo tồn, gìn giữ di sản, vừa đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của người dân và du khách…

Về miền di sản qua thưởng thức nghệ thuật

Lễ hội vật cầu làng Kim Sơn (huyện Kiến Thụy) năm 2023 dường như sôi động hơn bởi được nhiều người biết qua vở cải lương “Hội vật cầu” do Đoàn Cải lương Hải Phòng thực hiện trong Đề án Sân khấu truyền hình số tháng 1-2023. Vở diễn khai thác câu chuyện về sự tích lễ hội mang đậm màu sắc huyền thoại, hàm chứa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc và là niềm tự hào của người dân địa phương. Tương truyền, sau khi chiến thắng quân Nguyên trở về, tướng quân Phạm Ngũ Lão cùng quân sĩ dùng củ chuối hột làm quả cầu và chơi trò vật cầu để luyện quân. Từ đó, người dân làng lấy trò chơi này đưa vào lễ hội đón xuân mới, sau này trở thành lễ hội vật cầu truyền thống của làng Kim Sơn, tổ chức vào mồng 6 tháng Giêng âm lịch hằng năm tại sân đình. Chị Lê Thị Nguyệt, nhà ở phố Phan Bội Châu (quận Hồng Bàng) bộc bạch, dù biết ở làng Kim Sơn có hội vật cầu đầu năm mới, nhưng chỉ đến khi xem vở cải lương “Hội vật cầu”, chị mới hiểu rõ về nguồn gốc lễ hội, cũng như truyền thống anh hùng của vùng đất, con người Kim Sơn.

Cũng như vậy, ở miền quê Cổ Am (huyện Vĩnh Bảo), dòng sông Chanh Dương êm đềm chảy mang lại mùa màng no ấm cho biết bao thế hệ người dân nơi đây. Vở chèo “Dòng sông ân nghĩa” do Đoàn Chèo Hải Phòng khai thác câu chuyện ít ai biết về Tổng đốc Đào Trọng Kỳ, người con làng Cổ Am, làm quan triều đình Huế dưới thời các vua Tự Đức, Đồng Khánh, Thành Thái - người kiến tạo nên dòng sông này. Khi về nghỉ tại quê nhà, chứng kiến đồng quê tiêu điều, kiệt quệ vì thiên tai, ông dùng bổng lộc, vườn ruộng vua ban, huy động bạn hữu, người thân dồn hết tâm sức vào việc kiến tạo dòng sông “dẫn thủy nhập điền”. Sông Chanh Dương là công trình thủy nông vĩ đại của huyện Vĩnh Bảo lúc bấy giờ. Sau khi công diễn tại sân khấu Nhà hát thành phố và phát trên sóng Đài Phát thanh và truyền hình Hải Phòng, vở đưa đi lưu diễn và được sự nhiệt tình đón nhận của chính quyền, nhân dân huyện Vĩnh Bảo và dòng họ Đào Trọng ở xã Cổ Am.

Mới đây nhất, sau nhiều năm ấp ủ ý tưởng, tác giả Trần Kiên Cường (hiện công tác tại Trung tâm Văn hóa Thể thao quận Dương Kinh) viết thành kịch bản sân khấu, làm “sống lại” điển tích về khu di tích lịch sử quốc gia đền Mõ và chùa Phúc Ân trên địa bàn xã Ngũ Phúc (huyện Kiến Thụy). Kịch bản được Đoàn Cải lương Hải Phòng lựa chọn chuyển thể và dàn dựng thành vở cải lương “Bà chúa Mõ”. Vở diễn được đông đảo công chúng, nhất là người dân địa phương đón đợi thưởng thức…

Hoạt động biểu diễn góp phần phát huy giá trị di sản

Theo GS.TS Từ Thị Loan, nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật trung ương, là mảnh đất có bề dày truyền thống văn hóa, Hải Phòng sở hữu kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, ẩn chứa những nét bản sắc riêng của vùng biển xứ Đông... Mặc dù rất “giàu có” như vậy, nhưng Hải Phòng chưa khai thác tốt các “nguồn vốn” này. Hệ thống di tích lịch sử - văn hóa, các danh lam thắng cảnh, lễ hội truyền thống và đương đại chưa được phát huy tối đa để nâng cao giá trị kinh tế...

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội cho rằng, Hải Phòng có nền tảng về nghệ thuật biểu diễn. Các đơn vị nghệ thuật của thành phố nên tập trung khai thác, giới thiệu những giá trị văn hóa đặc trưng của địa phương. Thông qua hoạt động biểu diễn, người xem có thể tìm hiểu về nghệ thuật, truyền thống và di sản văn hóa độc đáo của địa phương. Để hỗ trợ, chính quyền địa phương có thể thành lập các quỹ tài trợ các dự án sáng tạo, hoạt động biểu diễn, công trình nghệ thuật và các hoạt động khác trong lĩnh vực văn hóa. Các quỹ này có thể từ nguồn ngân sách địa phương, từ doanh nghiệp và các nguồn tài trợ khác...