(HPĐT)- Sự xuất hiện của “Bộ đội Cụ Hồ” trải qua 80 năm. So với lịch sử dân tộc thì đó là thời gian không dài, nhưng hình tượng, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” đã đi vào lịch sử dân tộc, đi vào đời sống của đất nước, của cộng đồng một cách tự nhiên, trở thành một trong những giá trị văn hóa tiêu biểu của thời đại mới - thời đại Hồ Chí Minh.

Quân đội nhân dân Việt Nam làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” cách đây 70 năm. Ảnh tư liệu

Hình ảnh và tên gọi “Bộ đội Cụ Hồ” là hiện tượng rất độc đáo trong lịch sử dân tộc nói chung, văn hóa Việt Nam nói riêng. Hiếm có (và có thể chưa từng có) dân tộc nào trên thế giới mà người dân lại lấy tên vị lãnh tụ tối cao của mình đặt cho quân đội. Cũng hiếm có dân tộc nào mà hình ảnh người lính lại được toàn dân coi đó là hình mẫu để hết lòng tin yêu, quý trọng, động viên các thế hệ kế tiếp noi theo như dân tộc Việt Nam ta. Đó là cách gọi thật gần gũi, rất Việt Nam, không chỉ nhân dân dành cho quân đội, mà còn là một danh hiệu, một vinh dự lớn đối với người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam.

Nhân dân ta gọi người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam là “Bộ đội Cụ Hồ”, vì “Cụ Hồ” (tên gọi trìu mến của nhân dân ta đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh) là hiện thân, là hình ảnh tiêu biểu cho tất cả những giá trị cao đẹp nhất của dân tộc và văn hóa Việt Nam.

Tên gọi “Bộ đội Cụ Hồ” có nguồn gốc sâu xa từ một kiểu mẫu nhân cách vốn có của dân tộc. Trước hết, tên gọi ấy mang ý nghĩa nhân dân, được nhân dân đánh giá cao, được truyền tụng từ đời này sang đời khác. Nếu trước đây, những người có công trong chiến đấu bảo vệ làng, xã, bảo vệ quê hương, đất nước, hoặc có công khai phá, đắp đê lấn biển, tạo dựng đời sống bền vững được nhân dân tôn vinh là “Thành hoàng” để mãi mãi ghi công, nhớ ơn, thì danh hiệu “Bộ đội Cụ Hồ” cũng chính do nhân dân trao tặng. Sự thống nhất giữa những người chiến sĩ bình thường (bộ đội) với tên tuổi, phẩm giá thiêng liêng của lãnh tụ (Cụ Hồ) chính là tình cảm, tình yêu, sự ngưỡng mộ và sự quý trọng của nhân dân ta đối với những người chiến sĩ.

Có thể khẳng định “Bộ đội Cụ Hồ” không chỉ là một danh xưng, tên gọi mà nhân dân dành cho những chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam mà còn là một kiểu mẫu nhân cách có nguồn gốc sâu xa từ lịch sử bảo vệ và xây dựng Tổ quốc, từ truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc ta. Vì vậy, nó có sức sống bền vững và sức lan tỏa rất cao.

Lịch sử 80 năm xây dựng và chiến đấu của quân đội ta đã chứng minh: Hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” hàm chứa một cách đầy đủ và tập trung nhất những phẩm chất cao đẹp của quân đội ta như chủ tịch Hồ Chí Minh đã khen tặng: “Quân đội ta trung với Đảng, trung với nước, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.

Vì chung một lý tưởng, đều là con em của nhân dân nên “Bộ đội Cụ Hồ” có tinh thần đồng đội rất cao: “Đồng đội ta là hớp nước uống chung / Miếng cơm sẻ nửa/ Chia nhau một mẩu tin nhà / Chia nhau đứng trong chiến hào chật hẹp / Chia nhau cuộc đời / Chia nhau cái chết!...”. Đây là một phẩm chất rất đặc thù của Quân đội ta.

“Bộ đội Cụ Hồ” không chỉ là những người cầm súng. Từ khi mới ra đời Quân đội ta đã được xác định có ba nhiệm vụ chính: Đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân sản xuất. Cả ba nhiệm vụ này cả trong thời chiến và trong thời bình đều được coi trọng.

Một nét đặc trưng tiêu biểu của “Bộ đội Cụ Hồ” đó là tinh thần kỷ luật tự giác cao. Trước đây, trong lịch sử, những người chiến sĩ Việt Nam có truyền thống “quân lệnh như sơn”. Thời nay, “Bộ đội Cụ Hồ” không ngừng được rèn luyện bằng “10 lời thề danh dự”, “12 điều kỷ luật”, bằng việc chấp hành mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và mệnh lệnh của cấp trên. Đây chính là cội nguồn tạo thành sức mạnh bách chiến. bách thắng của “Bộ đội Cụ Hồ”.

“Bộ đội Cụ Hồ” còn là những người chiến sĩ có tinh thần quốc tế cao cả. Từ truyền thống nhân ái của dân tộc “tắt lửa, tối đèn có nhau”, “thương người như thể thương thân”. 80 năm qua, với tinh thần “Giúp bạn là tự giúp mình” đã có hàng vạn lượt cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam trở thành những chiến sĩ quốc tế, những tình nguyện quân giúp cách mạng và nhân dân các nước anh em. Đây là một nét rất mới trong lịch sử kháng chiến chống ngoại xâm, xây dựng và bảo vệ đất nước của dân tộc ta.

“Bộ đội Cụ Hồ” là kết quả tất yếu của một quá trình nuôi dưỡng, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Vì vậy, việc tiếp tục xây dựng, phát triển kiểu mẫu nhân cách đó lúc này và trong tương lai là nhiệm vụ hết sức quan trọng. Để có thể làm tốt nhiệm vụ đó, điều cần thiết là phải nghiên cứu, đánh giá, tìm ra những giá trị cốt lõi bền vững, những giá trị mang tính đặc thù trong lịch sử 80 năm xây dựng và chiến đấu của quân đội ta, đồng thời phân tích sự tác động phức tạp của đời sống đương đại hiện nay đối với các giá trị đó. Từ đó vừa củng cố các giá trị truyền thống, vừa bổ sung những giá trị mới cần có của nhân cách “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ lịch sử mới hiện nay và những năm tới.

80 năm qua, dân tộc ta liên tục phải tiến hành hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đầy hy sinh, gian khổ; tiếp theo đó lại phải tiến hành hai cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam, biên giới phía Bắc và làm nghĩa vụ quốc tế cao cả giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng; làm nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Đây là giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc. Trong 80 năm đó, mọi tầng lớp nhân dân ta luôn đoàn kết bên nhau dưới sự lãnh đạo của Đảng, thống nhất cao trong mọi suy nghĩ và hành động. Ở hậu phương thì sống theo những chuẩn mực: “Tất cả vì tiền tuyến”, “Mỗi người làm việc bằng hai, vì miền Nam ruột thịt”, “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người.”.., ở tiền tuyến thì: “Chưa hết giặc là ta chưa về”, “Cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến đánh quân thù”...

Sự ra đời và phát triển của một kiểu mẫu nhân cách mới không bao giờ là một quá trình tự phát hay chờ có sẵn, tự nhiên mà có. Đó là một quá trình phấn đấu không mệt mỏi, đầy trí tuệ, một công việc cực kỳ công phu, tinh tế và sâu sắc. Sự nghiệp “trồng người” cần trăm năm nuôi dưỡng và chăm sóc như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy. Hình ảnh cao đẹp với những giá trị văn hóa sâu sắc của nhân cách “Bộ đội Cụ Hồ” đã được yêu thương và quý trọng trong 80 năm qua cần được toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta giữ gìn, tiếp tục phát triển trong thời gian tới.