Trong niềm vui quê hương được giải phóng, quân và dân Hải Phòng - Kiến An vô cùng xúc động đón nhận thư khen của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người viết: “Các đơn vị bộ đội và cán bộ, nhân viên, các ngành quân, dân chính đảng đã tiếp thu khu chu vi Hải Phòng đúng kế hoạch, thế là tốt. Bác thay mặt Đảng và Chính phủ khen ngợi các cô, các chú!”. Người căn dặn: “Khu chu vi Hải Phòng rất phức tạp, sau này hãy còn nhiều khó khăn, chúng ta quyết không vì tiếp thu tốt mà tự kiêu, tự mãn, chủ quan khinh địch, trái lại, các chú bộ đội và cán bộ, công nhân viên các ngành cần phải luôn luôn: Làm đúng chính sách của Đảng và Chính phủ. Dựa vào lực lượng quần chúng. Tỉnh táo đề phòng kẻ địch âm mưu phá hoại. Quân, dân, chính đảng thật thà đoàn kết, kịp thời kiểm điểm công tác, trao đổi kinh nghiệm, thật thà tự phê bình, và phê bình để sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm, đặng tiến bộ mãi”. Ghi nhớ lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân, dân Hải Phòng chuẩn bị thật kỹ kế hoạch tiếp quản thành phố. 

Các nhà báo của ta tác nghiệp dịp tiếp quản Hải Phòng. Ảnh tư liệu

Thành phố Hải Phòng nơi tập trung nhiều cơ sở vật chất kỹ thuật, sào huyệt cuối cùng của địch, nơi đã từng diễn ra cuộc đấu tranh vô cùng quyết liệt giữa ta và địch trong 300 ngày qua. Ngày giặc Pháp buộc phải rút khỏi Hải Phòng được coi là sự kết liễu chế độ thực dân của chúng trên miền Bắc nước ta. Vì vậy, mặc dù ở các khu vực ngoại vi ta tiếp quản thuận lợi, các đội hành chính và trật tự của ta bước vào trước nhận bàn giao của địch chưa gặp trắc trở gì lớn xảy ra, song để bảo đảm công tác tiếp quản khu vực nội thành được tốt, để phòng quân địch tráo trở, lật lọng, không chịu rút lui thì buộc ta phải dùng sức mạnh quân sự để giải phóng thành phố. Do đó, ngoài lực lượng tiếp quản, chúng ta đã chuẩn bị lực lượng triển khai kế hoạch sẵn sàng chiến đấu. 

Đúng như kế hoạch đã định, sáng sớm ngày 13-5, các cánh quân của Đại đoàn 320 và Trung đoàn 42 đội ngũ chỉnh tề vượt qua các cửa ô tiến về giải phóng thành phố trong niềm vui tưng bừng của nhân dân. Sinh ra và lớn lên ở vùng đồng bằng Bắc bộ, Đại đoàn 320 đã tham gia 9 chiến dịch với trên 400 trận chiến đấu lớn nhỏ, đã đương đầu với hầu hết các binh đoàn tinh nhuệ nhất của thực dân Pháp ở Đông Dương, đã cùng với lực lượng vũ trang và nhân dân các địa phương tiêu diệt hơn 3 vạn tên địch, góp phần giải phóng hầu hết các tỉnh trong khu vực đồng bằng Bắc bộ. Cùng với Đại đoàn 320, những chiến sĩ Trung đoàn 42 - đoàn quân Trung Dũng, những người con sinh ra từ phố Cảng, lưỡi lê tuốt trần, rầm rập bước đi trong tiếng kèn đồng hùng tráng. Đội quân chiến thắng tiến lên, đẩy lùi kẻ thù để giành lại từng tấc đất thiêng liêng về cho Tổ quốc. 

(Còn nữa) 

Trích “Hải Phòng, lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược” (Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân - 1986).