Thành phố Cảng bước vào Xuân mới với nhiều dự cảm tốt đẹp, những thời cơ, vận hội mới. Làm thế nào để tranh thủ được sự ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi của Trung ương để xây dựng Hải Phòng phát triển bứt phá, khẳng định rõ vai trò, vị thế của thành phố? Trước khối lượng công việc rất lớn, đòi hỏi Đảng bộ, chính quyền, nhân dân thành phố tiếp tục đoàn kết, chung sức, đồng lòng, bắt tay ngay vào triển khai thực hiện..., là những nội dung được TS Nguyễn Văn Thuận, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Hội Khoa học phát triển nguồn nhân lực, nhân tài thành phố trao đổi, chia sẻ trước thềm năm mới.

Qua 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 16, Hải Phòng đạt những kết quả nổi bật trên các lĩnh vực, nhất là kinh tế, xã hội, văn hóa. Trước hết, phải đánh giá những tác động trong bối cảnh quốc tế, trong nước vô cùng khó khăn trong giai đoạn vừa qua để thấy những khác biệt rõ nét so với những giai đoạn trước đây. Đó là xung đột địa chính trị giữa một số quốc gia xảy ra với quy mô lớn, cường độ cao, tác động lớn tới cả thế giới.

Tiếp đó, chưa bao giờ đất nước ta chứng kiến đại dịch mang tính toàn cầu, ảnh hưởng tiêu cực tới mọi mặt đời sống như COVID-19. Về thiên tai, biến đổi khí hậu, điển hình là siêu bão Yagi, Hải Phòng là một trong số địa phương bị ảnh hưởng nặng nề nhất... Có thể nhận định, đây là những khó khăn chưa từng có, trở ngại lớn, xảy ra đồng thời mà Việt Nam nói chung, thành phố Hải Phòng nói riêng phải trải qua, kể từ nhiều chục năm trở lại đây.

Nhìn nhận, những khó khăn bên ngoài tác động và cả những khó khăn nội tại, mới thấy hết sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt của Thành ủy, sự vào cuộc tích cực của HĐND thành phố, việc tổ chức điều hành hiệu quả của UBND thành phố và cả hệ thống chính trị của Hải Phòng cùng đoàn kết, nỗ lực, cố gắng cao độ. Nhờ đó, “bức tranh” kinh tế - xã hội, đời sống văn hóa tinh thần của người dân thành phố thời gian qua rất đáng tự hào, có bước thay đổi, phát triển rõ rệt, tạo nên những thế và lực mới.

Minh chứng sinh động của những thành tựu đạt được chính là niềm vui, nét rạng rỡ trên khuôn mặt người dân từ thôn quê đến đô thị trong Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc.

Hay trong lúc khó khăn nhất do bão Yagi gây ra, hình ảnh lãnh đạo thành phố, cán bộ địa phương ngay lập tức xuống hiện trường để chỉ đạo khắc phục hậu quả; hình ảnh người dân giúp đỡ nhau vượt qua bão là những khoảnh khắc đẹp mà một số nghệ sĩ nhiếp ảnh ghi lại được.

Đây cũng là hình ảnh thu gọn của sức mạnh đại đoàn kết, nỗ lực vượt khó, chống chọi lại những thách thức để duy trì sự ổn định, phát triển thành phố. Bên cạnh tinh thần đoàn kết, điều cần nhắc đến là sự chỉ đạo tập trung vào những khâu đột phá quan trọng, từng bước hoàn thiện, xây dựng và thực thi thể chế. Vấn đề này thể hiện rõ qua việc thành phố nỗ lực không ngừng để tăng năng lực cạnh tranh, tăng chỉ số hài lòng của người dân, doanh nghiệp. Bên cạnh đó, trong từng giai đoạn, từng thời điểm, chúng ta biết chăm chút, khơi dậy động lực của xã hội, từ người dân đến doanh nghiệp, tất cả đội ngũ trong hệ thống chính trị.

Có thể nói, nhiệm kỳ này, thành phố tạo nên những dấu ấn rất rõ rệt, rất quan trọng và đây cũng chính là giai đoạn 5 năm đầu Hải Phòng thực hiện Nghị quyết 45 của Bộ Chính trị. Đúng như ghi nhận, đánh giá của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm khi về thăm và làm việc tại Hải Phòng: “Cũng cùng cơ chế đó, cũng cùng chính sách đó nhưng Hải Phòng làm được, còn nhiều địa phương không làm được”.

Bên cạnh những kết quả đạt được, với tất cả tình cảm, trách nhiệm của người dân thành phố và cả những người yêu quý Hải Phòng, để thấy thành phố còn nhiều việc phải làm. Rõ ràng, như Tổng Bí thư nhận định, 3 khâu đột phá bao gồm: Thể chế, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực lại đang chính là 3 điểm nghẽn khi bước vào giai đoạn phát triển mới của đất nước nói chung, thành phố nói riêng.

Trong đó, thể chế đang là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”. Chúng ta thấy chỉ số cạnh tranh, chỉ số cải cách hành chính, chỉ số hài lòng của người dân, doanh nghiệp cao, nhưng chỉ số quản trị chính quyền đang ở mức thấp. Qua thực tế tình hình giải quyết các thủ tục hành chính, kể cả trong giải ngân vốn đầu tư công, cho thấy rõ trách nhiệm của mỗi cán bộ, công chức, của người đứng đầu các sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan thực sự chưa như mong muốn, còn tình trạng sợ sai, ngại việc khó mặc dù có nguồn lực, có thẩm quyền, có hành lang pháp lý trong tay.

Về cơ sở hạ tầng, chưa thực sự đồng bộ, đặc biệt là cơ sở hạ tầng kết nối. Hiện nay, cảng nước sâu tại Lạch Huyện là một trong hai cảng trung chuyển quốc tế của Việt Nam, nhưng về cơ sở hạ tầng kết nối, chúng ta mới có đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, còn hệ thống đường thủy nội địa, đường sắt, ngay cả đường hàng không quy mô đều không lớn, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Mặt khác, sau chặng đường khai thác quỹ đất, cơ sở hạ tầng của Khu Kinh tế Đình Vũ - Cát Hải và nhiều khu, cụm công nghiệp khác gần như lấp đầy, nhưng thành phố chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để bảo đảm việc phát triển được liên tục, dẫn tới thiếu không gian phát triển.

Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết số 45 của Bộ Chính trị, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 16, chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14, tranh thủ thời cơ, vận hội mới, sự quan tâm, ủng hộ mạnh mẽ của Trung ương để mở ra giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi Hải Phòng phải có giải pháp đột phá ngay từ chính các điểm nghẽn này. Cụ thể, giai đoạn hiện nay, thành phố cần xác định thể chế là “đột phá của đột phá”. Nếu không tập trung vào nội dung này, Hải Phòng không khai thác, không sử dụng được những nguồn lực hiện có. Là một địa phương, chúng ta không có thẩm quyền xây dựng luật nhưng có thẩm quyền cụ thể hóa vào những điều kiện thực tiễn.

Ngay cả vấn đề phân công nhiệm vụ, giao trách nhiệm cho các cấp, ngành, đơn vị trong hệ thống chính trị cũng cần được nghiên cứu tổng thể, để từ đó bảo đảm mỗi tổ chức, bộ phận trong hệ thống chính trị được phân công rõ người, rõ việc và rõ kết quả thực hiện nhiệm vụ, trong đó có trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Hơn nữa, đổi mới thể chế được thực hiện trong quá trình xây dựng, cụ thể hóa luật, cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Trung ương trên địa bàn thành phố cần chú trọng xây dựng môi trường, tạo động lực cho các cá nhân, tập thể phát triển chứ không phải chỉ là đi sau kiểm tra, kiểm soát.

Một vấn đề rất mới đang được chỉ đạo triển khai ở Trung ương và các địa phương, đòi hỏi Hải Phòng cần chủ động triển khai thực hiện với trách nhiệm cao nhất, đó là sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy để hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn. Đây cũng là một bước hoàn thiện hệ thống chính trị như Lê-nin từng nói, khi lực lượng sản xuất thay đổi thì quan hệ sản xuất, kiến trúc thượng tầng cần thay đổi để thích ứng với sự đổi mới. Trên thực tế, đây là thời cơ nhưng cũng là thách thức của một giai đoạn chuyển mình, cũng là công việc chuẩn bị để tổ chức thành công Đại hội Đảng các cấp, nên từ thành phố đến các cơ quan, ban, ngành, địa phương phải xác định được trách nhiệm của mình để đóng góp vào cái chung, tập trung cao hơn cho vấn đề này đồng thời với hoàn thành các nhiệm vụ kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng-an ninh.

Về đổi mới, đột phá phát triển cơ sở hạ tầng, trước mắt thành phố đang mở ra những không gian mới, nhiệm vụ mới. Đây là cơ hội nhưng cũng đặt ra những nhiệm vụ ở cấp thành phố, đơn vị phải xác định rõ trách nhiệm của mình trong triển khai kế hoạch cụ thể. Như việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng sử dụng nguồn lực ở địa phương, phải xác định trách nhiệm bắt đầu từ đâu, từ việc quy hoạch, lên kế hoạch thật cụ thể để triển khai thực hiện. Với những cơ sở hạ tầng do Trung ương và các bộ, ngành triển khai trên địa bàn cần tăng cường tính liên kết, phối hợp, bao gồm cả quá trình triển khai, xây dựng, quy hoạch và xác định quy mô của các công trình cho phù hợp sự phát triển của thành phố, bảo đảm sự kết nối với các địa phương trên toàn quốc.

Về vấn đề nguồn nhân lực phải bảo đảm các dự báo phát triển, quy hoạch, kế hoạch về nguồn nhân lực trình độ cao gắn liền với từng lĩnh vực, từng ngành, nhất là các lĩnh vực mong muốn tạo ra những đột phá, phát triển trọng tâm. Hiện nay, các cơ sở đào tạo nguồn nhân lực của thành phố chưa đáp ứng được yêu cầu.

Do đó, cùng với chú trọng xây dựng, phát triển các cơ sở đào tạo của thành phố như Trường đại học Hải Phòng, cần tạo được những mối liên kết để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao từ nơi khác về hoặc liên kết trong đào tạo với các trung tâm đào tạo chất lượng cao của cả nước. Để thực hiện, phải xây dựng kế hoạch tỉ mỉ, khoa học và có những bước đi hợp lý, phù hợp từng giai đoạn.

Hiện nay, đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, như Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Một địa phương, thành phố có vai trò cực tăng trưởng như Hải Phòng không thể đứng ngoài quá trình xây dựng và hiện thực hóa kỷ nguyên đó, nhất là về tăng trưởng. Để thúc đẩy tăng trưởng, thành phố nên có “Tổng tham mưu trưởng”, có “Bản kế hoạch tổng hợp” để lên chương trình, kế hoạch tổng thể và đưa ra những chủ trương, giải pháp đột phá để đẩy mạnh xây dựng thể chế, cơ sở hạ tầng đồng bộ cũng như cơ chế, chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.