(HPĐT)- Đi qua tháng năm, những công trình như những nhân chứng lịch sử về sự phát triển của đô thị Hải Phòng ngày càng ít. Cũng bởi thế, cụm công trình Tháp nước và hệ thống 6 đài chứa nước (thuộc Công ty cổ phần Cấp nước Hải Phòng quản lý) tồn tại đến nay gần 1 thế kỷ là tài sản quý giá, minh chứng cho sự phát triển của ngành cấp nước thành phố.

Công trình Tháp nước Hải Phòng xây dựng năm 1932 được bảo tồn đến nay.

Một phần nhịp sống thành phố 

Cách đây hơn 120 năm, người Pháp tiến hành tìm nguồn cấp nước cho Hải Phòng. Sau thời gian khảo sát và xây dựng, năm 1905, nhà máy nước đầu tiên được khánh thành tại Lán Tháp, Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh, với công suất 5.000 m3/ngày. Từ Uông Bí, nước được dẫn qua hệ thống ống gang dài hơn 33 km, vượt qua 10 con sông lớn nhỏ, đưa về Hải Phòng để phục vụ chủ yếu cho bộ máy cai trị, quân đội viễn chinh Pháp và khu phố Tây, thương gia. Sau một thời gian, với việc gia tăng dân số khu vực nội thành, nước đưa về không đủ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất. 

Để giải quyết vấn đề cấp bách thiếu nước sạch, năm 1932, tại khu vực giữa hai đường phố lớn là đại lộ Amiran Cuốcbê và phố Sơn Tây (nay là phố Hoàng Văn Thụ và phố Đinh Tiên Hoàng), người Pháp xây dựng trạm bơm tăng áp gồm: 1 tháp nước cao 25 m, dung tích 500 m3; 6 đài chứa nước cao 8 m có tổng dung tích 1.800 m3 và 1 trạm bơm tăng áp. Ngoài ra, người Pháp cho đào 4 giếng để lấy nước ngầm ở khu vực Nhà hát lớn và Trại Cau, với công suất 3.840 m3/ngày. Tuy sơ khai nhưng hệ thống cấp nước ban đầu được đầu tư xây dựng góp phần cải thiện, giải quyết phần nào nhu cầu nước sinh hoạt công cộng của một bộ phận người dân khu vực nội thành. 

Thời kỳ kháng chiến chống Pháp, năm 1955, trong nhiều ngày đêm, công nhân Hải Phòng tham gia các cuộc đấu tranh với bọn chủ Pháp giữ lại các máy móc, thiết bị của hệ thống cung cấp nước cho thành phố. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, ngày 13-5- 1955, tên viễn chinh cuối cùng của thực dân Pháp rút khỏi Hải Phòng, miền Bắc hoàn toàn giải phóng. Lúc này, Sở Điện nước tiếp nhận hệ thống cấp nước và cắm lá cờ đỏ sao vàng lên nóc tháp nước, nơi cao nhất thành phố lúc đó. Trên nóc tháp nước cũng từng được lắp đặt cụm còi báo giờ làm việc cho cả Hải Phòng. Cứ vào giờ đi làm, tan tầm và 12 giờ trưa, tiếng còi tầm lại vang lên bao trùm thành phố. Trong những năm tháng chiến tranh phá hoại miền Bắc của không quân Mỹ, đây còn là nơi phát lênh báo động, báo yên cho cả thành phố. Trong ký ức của nhiều người dân Hải Phòng đến bây giờ vẫn không quên tiếng còi báo yên và thông báo: “Máy bay địch đã đi xa, sinh hoạt thành phố trở lại bình thường”. Tháp nước với cụm còi tầm đã trở thành một phần của nhịp sống thành phố Cảng trong thời chiến.

Niềm tự hào của thành phố Cảng 

Sau 93 năm, khu vực trạm tăng áp năm xưa nay là trụ sở Công ty cổ phần Cấp nước Hải Phòng. Từ hệ thống cấp nước sơ khai thuở ban đầu, đến nay, hệ thống cấp nước Hải Phòng phát triển, bao phủ rộng khắp, bảo đảm cung cấp nước sạch hợp vệ sinh, đạt quy chuẩn quốc gia đến tận các khu vực ngoại thành, hải đảo. Với sự quan tâm, tạo điều kiện của Trung ương, thành phố, trong những năm qua, Công ty cổ phần Cấp nước Hải Phòng không ngừng phát huy tinh thần đổi mới, sáng tạo trong thu hút các nguồn lực đầu tư nâng công suất và mở rộng hệ thống cấp nước, đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ hiện đại, chuyển đổi số nâng cao chất lượng dịch vụ. Hiện, Công ty quản lý hệ thống 10 nhà máy và các trạm cấp nước có tổng công suất hơn 400.000 m3/ngày, cung cấp nước phục vụ hơn 366 nghìn khách hàng, tương ứng với khoảng 1,5 triệu dân thành phố. Sản lượng nước tiêu thụ đến năm 2024 đạt 85,1 triệu m3, tỷ lệ nước hao hụt giảm xuống dưới 11%. Năng lực sản xuất nước của công ty hiện đáp ứng đến tận năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Nghị quyết 45 của Bộ Chính trị.

 Theo lãnh đạo Công ty cổ phần Cấp nước Hải Phòng, nhiều năm trở lại đây, mặc dù tháp nước và hệ thống 6 đài chứa nước không còn được sử dụng vào mục đích sản xuất nước sạch, song công ty duy trì thường xuyên tu sửa, bảo dưỡng. Các công trình như một phần lịch sử phát triển của Cấp nước Hải Phòng nói riêng và thành phố nói chung. Giờ đây, các tuyến phố quanh khu vực tháp nước thay đổi, khác xưa rất nhiều: đông đúc, nhộn nhịp, hiện đại hơn… Hình ảnh tháp nước vẫn đứng sừng sững, hiên ngang trên bầu trời thành phố, kết nối quá khứ và hiện tại, gợi nhớ về những năm tháng lịch sử quan trọng của thành phố và đất nước, là niềm tự hào của người dân thành phố Cảng.