Khẳng định cam kết chuyển đổi

Tuyên bố chung được các bộ trưởng ngoại giao, tài chính, môi trường và khí hậu cùng các thống đốc ngân hàng trung ương các nước G20 đưa ra sau các cuộc thảo luận tái khẳng định quyết tâm đẩy mạnh quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng sạch. Trong đó nêu bật tầm quan trọng của thực hiện các cam kết đề ra tại Hội nghị lần thứ 28 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) diễn ra hồi năm ngoái ở Dubai, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE). Theo tuyên bố, các nước G20 sẽ tập trung đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng “trong thập kỷ quan trọng này” để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 từ nay đến năm 2050. Quá trình chuyển đổi này sẽ được thực hiện một cách công bằng, có trật tự và bảo đảm không để lại bất kỳ quốc gia hay cộng đồng nào phía sau.

Thế giới đang chứng kiến những tiến bộ vượt bậc trong lộ trình chuyển đổi năng lượng. Tổ chức nghiên cứu năng lượng toàn cầu độc lập Ember dự báo, lĩnh vực năng lượng mặt trời sẽ tăng trưởng gần 33,3% trong năm 2024, vượt các dự báo trước đó, khi công suất điện tăng thêm 593 gigawatt (GW). Theo các nhà phân tích dữ liệu điện tại Ember, năng lượng mặt trời đang tăng trưởng nhanh hơn dự kiến vì đây là nguồn điện rẻ nhất. Là quốc gia dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực năng lượng mặt trời, Trung Quốc dự kiến bổ sung 334 GW, tương đương 56% tổng công suất điện mặt trời trên toàn thế giới trong năm 2024. Tiếp theo là Mỹ, Ấn Độ, Đức và Brazil. Hiện, 5 quốc gia đứng đầu này chiếm đến 75% công suất điện mặt trời mới trong năm 2024.

Chuyển đổi năng lượng là xu thế tất yếu và các quốc gia, chính phủ trên thế giới đều đưa ra những cam kết, mục tiêu nhằm giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính cũng như tăng tỷ lệ sản xuất và sử dụng năng lượng tái tạo. Theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), gần 70 quốc gia, hiện đóng góp 80% công suất năng lượng tái tạo toàn cầu, sẽ đạt hoặc vượt mục tiêu cam kết vào năm 2030. Mục tiêu hiện nay là công suất năng lượng tái tạo đạt 1.000 GW/năm đến năm 2030. Thế giới dự kiến sẽ bổ sung hơn 5.500 GW năng lượng tái tạo trong giai đoạn 2024-2030 với các chính sách và điều kiện thị trường hiện tại. Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết, điều này không chỉ được thúc đẩy bởi các nỗ lực giảm phát thải hay tăng cường an ninh năng lượng, mà còn do năng lượng tái tạo hiện là lựa chọn rẻ nhất để bổ sung các nhà máy điện mới ở hầu hết quốc gia trên thế giới.

Cần sự hợp tác toàn cầu

Tuyên bố chung của các bộ trưởng G20 được xem là bước ngoặt trong công cuộc cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính trên toàn cầu. Nhiên liệu hóa thạch đang tạo ra khoảng 75% tổng lượng phát thải khí nhà kính do con người gây ra. Tuy nhiên, bất chấp sự mở rộng kỷ lục trên phạm vi toàn cầu của các nguồn năng lượng tái tạo, thế giới vẫn chưa đi đúng lộ trình mở rộng năng lượng tái tạo cần thiết. Công suất năng lượng tái tạo toàn cầu vào năm 2030 dự kiến chỉ đạt 2,7 lần mức năm 2022, thấp hơn mục tiêu tăng gấp 3 lần được đặt ra tại COP28. Do đó, IEA khuyến nghị các nước đang phát triển và mới nổi cần cải thiện chính sách nhằm khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo lớn. Các chuyên gia và doanh nghiệp cho biết, những khó khăn cản trở chuyển đổi năng lượng tái tạo tại các nước đang phát triển và mới nổi là chênh lệch về kinh tế, khác biệt chính sách giữa các quốc gia và thiếu vốn đầu tư vào các dự án xanh.

Đối với châu Âu và Mỹ, IEA cho rằng nên rút ngắn quy trình cấp phép để giải phóng tiềm năng. Trong khi đó, Trung Quốc, nước đóng góp 60% mức gia tăng công suất năng lượng tái tạo toàn cầu, cần giải quyết những thách thức trong việc tích hợp năng lượng tái tạo vào mạng lưới điện của quốc gia.

Với các mục tiêu toàn cầu về năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng hiệu quả và loại bỏ nhiên liệu hóa thạch, tại hội nghị COP28, cộng đồng quốc tế đặt ra tham vọng lớn cho những năm tới. Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới đang thiếu đồng lòng nhằm tăng gấp ba công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030, cam kết mới của G20 là bước đi tích cực, góp phần phát huy sức mạnh tập thể để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng, nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 từ nay đến năm 2050. Thế giới có thể thực hiện thành công các mục tiêu này vào năm 2030 nếu hợp tác quốc tế được tăng cường và mỗi quốc gia đóng góp những thế mạnh riêng. Tăng cường sự phối hợp và đoàn kết giữa các nước sẽ giúp thế giới đối phó hiệu quả hơn trước những thách thức chung, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi xanh và carbon thấp trên toàn cầu.