(HPĐT)- “Mỗi năm hoa đào nở/ Lại thấy ông đồ già/ Bày mực tàu, giấy đỏ/ Bên phố đông người qua…” (thơ Vũ Đình Liên). Hình ảnh “ông đồ” trở nên quen thuộc với người dân thành phố Cảng tại các di tích, các sự kiện văn hóa đường phố mỗi dịp Tết đến, xuân về. Những nét chữ mềm mại, uyển chuyển chứa đựng biết bao ước vọng về một năm mới nhiều thuận lợi, may mắn và bình an…

Học sinh thành phố tham gia lễ Khai bút tại Khu tưởng niệm Vương triều Mạc. Ảnh: Lê Dũng

Nét mới của nghề thư pháp

Anh Trần Văn Huy, cán bộ quản lý một doanh nghiệp ở quận Ngô Quyền cho hay, mỗi dịp đầu xuân mới, anh đều đưa các con đến Nhà hát thành phố để xin chữ với mục đích trang trí không gian Tết trong nhà, đồng thời gửi gắm những ước vọng năm mới cho bản thân và gia đình. “Tôi thường xin chữ “nhẫn”, “tài”, “lộc”, mong sao năm mới làm ăn khấm khá hơn" - anh Huy bộc bạch. Còn chị Nguyễn Quỳnh Trang, trú tại phố Quán Nam (quận Lê Chân) cũng thường đến các sự kiện âm nhạc đường phố những ngày đầu xuân mới tại quảng trường Nhà hát thành phố để xin chữ. Chị cho biết, hai năm trở lại đây, thấy bạn bè thường đi xin chữ để gửi gắm những ước vọng năm mới của bản thân qua nét chữ ông đồ nên chị Trang cũng đi xin chữ cho riêng mình. “Dù xin chữ chỉ là hình thức nhưng chúng tôi luôn tin khi nhìn vào các chữ đó thì trong một năm sẽ đạt được đúng ý nguyện”, chị Trang bày tỏ.

Với truyền thống hiếu học, trong tâm thức mỗi người Hải Phòng từ xa xưa, con chữ rất được trân trọng. Với quan niệm “biết chữ là chạm vào cánh cửa tương lai” nên vào mỗi dịp Tết đến xuân về, mỗi người thường xin chữ để mong cầu những ước vọng về năm mới nhiều thuận lợi, may mắn và bình an. Những năm gần đây, nhiều người trẻ trên địa bàn thành phố Cảng đã quay lại với giá trị truyền thống, đồng thời kết hợp với phương tiện hiện đại, tạo thành nét mới cho nghề thư pháp. Trong khi người lớn thường xin chữ Nho trên giấy điệp và treo chữ trước cửa nhà, bàn thờ thì bạn trẻ lại chọn cách dán chữ trên điện thoại, máy tính, bao lì xì, thiệp hồng, ô tô… để trang trí trong những ngày đầu năm.

Nhà thư pháp Lê Đức Đôn giới thiệu các bức thư pháp và ý nghĩa của tục xin chữ đầu năm. Ảnh: Đỗ Hiền

Thả hồn trên giấy Điệp

Theo nhà thư pháp Lê Đức Đôn, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Hán - Nôm, Trung tâm Văn hóa thành phố, mỗi bức thư pháp ẩn chứa sự đồng cảm giữa hai người, đó là bộ óc, trí tuệ của người cho chữ gặp trái tim, tâm hồn người xin chữ. Những ước vọng tốt đẹp cho một năm mới hạnh phúc, bình an được lồng trong những nét mực uyển chuyển. Ngoài cầu may mắn, người ta còn muốn xin cái đức độ, tài năng của ông đồ và lấy chữ để răn mình. Đó cũng là minh chứng về truyền thống hiếu học, trọng chữ nghĩa của dân tộc Việt Nam. Người xin chữ ngày nay cũng đủ mọi lứa tuổi, tầng lớp, mọi ngành nghề. Người trung niên xin chữ “Tâm”, chữ “Đức”; nam thanh, nữ tú xin chữ “Yêu”, chữ “Hiếu”, chữ “Trung”; người có lòng trắc ẩn, hiếu lễ xin chữ “Cha”, chữ “Mẹ”. Người đi thi cho chữ “Đăng khoa”. Người ít tuổi cho chữ “Trí tuệ”, “Chí hướng”. Những em nhỏ sẽ được cho chữ “Minh”. Mừng bố mẹ sẽ là chữ “An khang”, chữ “Hiếu”. Mừng các cụ không thể thiếu chữ “Thọ”. Cũng như vậy, người buôn bán, kinh doanh thường là chữ “Bảo tín hưng long, Phát đạt doanh môn”... Những năm gần đây, nhiều người Hải Phòng cũng thích chữ “Nhẫn” vì có nhẫn, có nhịn thì mới chuyển nguy thành yên, bại thành thắng, chuyển dữ hóa lành… Mỗi chữ ứng với mỗi người, mỗi hoàn cảnh, mỗi công việc, mang nỗi niềm tâm tư thầm kín, một trạng thái tinh thần, hoặc một ý niệm tự răn mình. Chữ thường được viết trên nền giấy đỏ, bởi màu đỏ vốn là màu rực rỡ nhất và theo quan niệm của người phương Đông còn duy trì tới ngày nay.

Mỗi dịp Tết đến, xuân về, trên khắp phố phường và các di tích ở những miền quê “đất học” của thành phố Cảng, nhiều ông đồ lại bày nghiên bút, giấy bản nhuộm điều, niềm nở đón người qua đường ghé xuống xin con chữ. Thả hồn theo nét bút, các "ông đồ" tặng lại người xin chữ cái tâm, cái tài của mình được gửi qua nét chữ và nội dung của chữ theo ước nguyện cho một mùa xuân mới sang.