Trọng tài trống trong sới vật mùa xuân. 

(HPĐT)- Xuân Quý Mão 2023, Giải vô địch Vật tự do - Vật dân tộc Cúp Báo Hải Phòng bước vào mùa thứ 30. Hơn 30 năm đi qua, giải vật được giới chuyên môn đánh giá là giải đấu “rộn ràng không khí Xuân”, hấp dẫn của thể thao đất Cảng, góp phần vun đắp, phát huy tinh thần thượng võ, đoàn kết dân tộc.

Mùa xuân thêm tươi vui

Đất Cảng vào Xuân vắng tiếng trống vật, trong khi các vùng quê đất Bắc rất rộn ràng. Nhà báo Kim Toàn, nguyên Tổng Biên tập Báo Hải Phòng tâm sự như vậy và cho biết: “Đến Hà Bắc, Hà Tây (trước đây), Hà Nội… vào dịp Tết, hội vật làng diễn ra khắp nơi. Trống hội vật giòn giã, thúc giục người dân, du khách tựu về chứng kiến, chung vui, thưởng ngoạn nét văn hóa đặc trưng của dân tộc… Thế nên, tôi nghĩ đến việc tổ chức giải vật thành phố và Báo Hải Phòng trao cúp”. Ý tưởng của Báo Hải Phòng những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ trước được Sở Thể dục - Thể thao khi ấy “bắt sóng”, nhanh chóng triển khai chuyên môn, xây dựng lực lượng, phát triển phong trào, chờ thời điểm ra mắt.

Giải vật mùa xuân lần thứ nhất do Báo Hải Phòng phối hợp Sở Thể dục - Thể thao tổ chức vào ngày 31-3-1993 (Xuân Qúy Dậu). Giải do báo Đảng tổ chức luân phiên tại các địa phương trên địa bàn thành phố nên được cấp ủy Đảng, chính quyền các quận, huyện ủng hộ, tích cực phối hợp góp sức. Nhà báo Kim Toàn nhớ lại: “Giải của báo là vật tự do – môn thi đấu của Olympic, nhưng để giữ nét cổ truyền, VĐV ra thi đấu phải xe đài, các trận đấu có trống hội”. Để có được lần đầu ấy thật gian khổ. Các VĐV, HLV môn vật mất nhiều năm tỏa về các địa phương gây dựng phong trào tập luyện môn vật tự do, truyền thụ xe đài để VĐV tích cực tham dự. Huyện An Dương hôm nay, ngày ấy là huyện An Hải ghi cột mốc ban đầu của giải. Sới vật rải trấu, trải thảm, quây bạt… Thế là, hội vật mùa Xuân đất Cảng tưng bừng đến với nhân dân. Từ ấy, giải vật thành phố Cúp Báo Hải Phòng được tổ chức luân phiên trên khắp các huyện ngoại thành, là hoạt động thể thao lớn thường niên mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới, mở màn một năm của thể thao Hải Phòng.

Một keo vật trong giải vật Cúp Báo Hải Phòng. 

Tinh thần thượng võ và tình đoàn kết

Qua 29 mùa giải tổ chức, giải vật Cúp Báo Hải Phòng có nhiều thay đổi hợp cùng sự vận động, phát triển chung của thể thao đất nước, thành phố.

Khi vật Việt Nam tiếp thu vật cổ điển, giải vật Cúp Báo Hải Phòng cũng đón nhận nội dung này, mở ra cơ hội để các VĐV đua tranh trên phạm vi toàn quốc, khu vực Đông Nam Á. Thế nhưng, không có quận, huyện nào đủ sức vượt qua đất vật Tiên Lãng. Nguyên Bí thư Huyện ủy Tiên Lãng Vũ Minh Đức bộc bạch: “Tiên Lãng mất mùa lúa không ai biết, nhưng đất vật Tiên Lãng mất cúp, cả nước biết”. Đó là lời giải thích vì sao, vật Tiên Lãng “gồng mình” quyết tâm giữ cúp đến thế.

Khi thể thao thế giới đề cao sự bình đẳng nam nữ, vật nữ có mặt tại giải. Sau nhiều thử nghiệm, năm 2003, giải vật Cúp Báo Hải Phòng chính thức đưa nội dung vật nữ vào thi đấu, giúp bộ môn vật Hải Phòng tuyển chọn VĐV, còn một số đơn vị nhờ sự mới mẻ của vật nữ để vươn lên đoạt cúp Báo Hải Phòng như Kiến Thụy và Vĩnh Bảo. Vật nữ ở giải Cúp Báo Hải Phòng với nhiều cô gái xinh đẹp thu hút đông đảo đại diện báo Đảng các địa phương về dự, đề nghị được trao thưởng danh hiệu hoa khôi. Thế là, Ban giám khảo được thành lập “nóng” để chấm thi, chọn ra “Miss vật”.

Rồi vật Cúp Báo Hải Phòng chia tay nội dung vật cổ điển, đón nội dung vật dân tộc. 2 năm qua, vật dân tộc bước lên thảm vật Cúp Báo Hải Phòng rộn ràng, khi có màn chào hỏi, biểu diễn “xe đài” mà nhiều người còn gọi là “múa hạc”. Xe đài không chỉ biểu diễn những động tác đẹp mắt, khởi động “làm nóng” trước trận đấu, mà còn là nghi thức tâm linh của các VĐV hướng về tổ tiên, các vị anh hùng dân tộc. Động tác xe đài luôn chuẩn về nghi thức, nhưng lại thể hiện sự phóng khoáng, phong phú, thể hiện sự tự tin trước khi bước vào trận đấu. Vì thế, xe đài rất quan trọng, có thể kỹ thuật vật chưa hẳn hay, nhưng đô vật nào xe đài đẹp luôn cuốn hút, khiến người xem nhớ mãi.

Giải vật Cúp Báo Hải Phòng luôn tạo ra không khí hào hứng, sôi nổi trong tiếng hò reo cổ vũ hòa cùng tiếng trống thúc giòn giã. Từng cặp đô vật thân hình cường tráng, mình trần, chít khố xanh, khố đỏ rình miếng nhau, chỉ đợi đối phương sơ hở là lao vào vật ngửa đối thủ. Chung quanh sới vật, người xem hồ hởi xem từng diễn biến trận đấu và không quên vỗ tay tán thưởng những miếng vật hay, độc đáo… Giải vật Cúp Báo Hải Phòng còn là Tết của người làm thể thao đất Cảng. Đến giải, họ cùng chúc Tết nhau, cùng chỉ đạo quân thi đấu. Đêm trước diễn ra giải, đơn vị đăng cai thường “tất niên” vui vẻ, chẳng khác bữa “đụng lợn” trước Tết. Họ xứng đáng được tôn vinh bởi những nỗ lực chăm lo chuyên môn, cố gắng để có lực lượng VĐV, giữ gìn môn vật cho mùa Xuân đất Cảng. Họ đang cùng Báo Hải Phòng, Sở Văn hóa và Thể thao, cấp ủy Đảng, chính quyền các quận, huyện của thành phố giữ gìn môn vật, góp phần phát huy tinh thần thượng võ cũng như tinh thần đại đoàn kết dân tộc./.

* Nguyên Giám đốc Sở TDTT Hải Phòng NGÔ DUY HỔ: “Tôi nhớ khi anh Kim Toàn, Tổng Biên tập Báo Hải Phòng nói rằng, thể thao khó tổ chức giải nào thì đến anh, Báo Hải Phòng giúp được đến đâu là giúp. Mừng lắm, Báo Hải Phòng cùng Sở tổ chức giải vật. Giải rất hay, được trung ương và đồng nghiệp khen ngợi. Báo vượt khó giữ giải, Sở cũng vượt khó khi đầu tư hàng tỷ đồng nhập thảm tập tiêu chuẩn tặng các huyện để phát triển, giữ gìn môn vật”.

 

* Trưởng Phòng Quản lý Thể thao Sở Văn hóa và Thể thao Hải Phòng NGUYỄN HỮU YÊN: “Để giải vật phát triển như ngày hội bây giờ, phải trải qua nhiều cung bậc cảm xúc, buồn và lo âu cũng có. Năm 2002, chúng ta đưa vật nữ về, lãnh đạo thành phố lo, phản ứng gay gắt. Nhưng khi được chứng kiến trực tiếp VĐV nữ trình diễn ở giải vật Cúp Báo Hải Phòng, thành phố quyết định đầu tư phát triển và nội dung vật nữ góp mặt ở giải vật Báo Hải Phòng 2003. Mới đây thôi, năm 2021, chúng ta cùng nỗ lực và vượt qua nhiều ý kiến để đưa vào giải vật dân tộc”.

 

* HLV đội tuyển vật Ninh Bình ĐỖ XUÂN TY: “Khi còn là VĐV đội tuyển vật Hải Phòng, tôi may mắn được giao nhiệm vụ về huyện Thủy Nguyên dạy vật, sao cho huyện có VĐV để dự giải Cúp Báo Hải Phòng. Hằng ngày, tôi đạp xe qua phà Bính đến Thủy Nguyên dạy vật. Sau này, nhiều địa phương, trong đó có Ninh Bình biết tôi có kinh nghiệm huấn luyện vật nên mời tôi vào làm trưởng bộ môn vật ngay sau khi giã từ thảm đấu. Sự nghiệp của tôi có dấu ấn của giải vật Cúp Báo Hải Phòng”.