Tháp ra đa thời tiết đang hoàn thiện đưa vào sử dụng vào tháng 7 năm nay.

Từng bước hiện đại hóa cơ sở dự báo

Dữ liệu quan trắc ra đa thời tiết là yếu tố vô cùng quan trọng hỗ trợ các dự báo viên trong công tác dự báo cảnh báo thời tiết cực ngắn và các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như: giông, tố, lốc, mưa đá, áp thấp nhiệt đới và bão. Đặc biệt, những năm gần đây, khu vực Đông Bắc, trong đó có thành phố Hải Phòng, được xác định là những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu. Nhiều năm trước đây, Đài Khí tượng thủy văn khu vực Đông Bắc được lắp đặt ra đa MRL-5 của Nga, ra đa của Pháp TRS2730 có tầm quét ảnh lên đến 384km và được số hóa hoàn toàn. Các loại ra đa này hỗ trợ tích cực dự báo viên trong công tác cảnh báo, dự báo các hiện tượng thời tiết nguy hiểm, được Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia đánh giá rất cao. Tuy nhiên, các ra đa đó chỉ cung cấp ảnh độc lập mà chưa có sự tích hợp hệ thống các trạm ra đa khác.

Dự án “Xây dựng tháp Ra đa thời tiết Phù Liễn” do chính phủ Nhật Bản tài trợ khắc phục được hạn chế của các ra đa trước đây. Cụ thể, ra đa thời tiết mới là hệ thống băng sóng S mạch rắn, hệ thống xử lý hiển thị dữ liệu, hệ thống thông tin quan trắc. Bên cạnh đó có các trạm quan trắc khí tượng tự động (quan trắc: hướng gió, tốc độ gió, nhiệt độ, độ ẩm, áp suất mưa và giờ nắng) và hệ thống thu nhận thông tin qua GSM/GPRS; các trạm đo mưa và hệ thống thu nhận thông tin qua GSM/GPRS được xây dựng... Hệ thống ra đa này cho phép phát hiện sự di chuyển của gió và các cấu phần của nó trong các hiện tượng thời tiết cực đoan như xoáy lốc nhiệt đới, bão và tố trong bán kính 200km; phát hiện lượng mưa 1mm/h trong bán kính hơn 450km. Công trình cao 7 tầng, từ thiết kế đến thi công, đầu tư thiết bị, lắp đặt, đều do chuyên gia Nhật Bản trực tiếp giám sát, thi công theo tiêu chuẩn của Nhật Bản. Cùng với đầu tư về thiết bị, nhiều cán bộ chuyên môn kỹ thuật được đào tạo tại Nhật Bản và trong nước để làm chủ thiết bị kỹ thuật. Đáng chú ý, Dự án tháp ra đa do Nhật Bản tài trợ lắp đặt tại Phù Liễn được triển khai song song với ra đa lắp đặt tại thành phố Vinh (Nghệ An) sẽ được tích hợp số liệu ảnh giữa hai ra đa khi khai thác sử dụng. Đây hiện là hệ thống ra đa thời tiết hiện đại nhất tại Việt Nam.

Trang bị đồng bộ hệ thống dự báo

Cùng với tháp ra đa thời tiết Phù Liễn do Nhật Bản tài trợ, thời gian qua, Đài Khí tượng thủy văn Đông Bắc được Bộ Tài nguyên và Môi trường đầu tư dự án “Hiện đại hóa hệ thống dự báo và cảnh báo thiên tai” bằng nguồn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Hàn Quốc với tổng mức đầu tư hơn 96 tỷ đồng hoàn thành trong năm 2016. Theo đó, hướng tới mục tiêu hiện đại hóa hệ thống quan trắc và dự báo khí tượng thủy văn (KTTV) với 25 trạm khí tượng tự động, 25 trạm đo mực nước tự động và 1 hệ thống thu thập thông tin hoàn chỉnh được đầu tư đồng bộ. Cùng với đó, công tác đào tạo, huấn luyện đội ngũ cán bộ kỹ thuật của Đài về công tác dự báo, cảnh báo thiên tai và xây dựng, quản lý mạng lưới trạm khí tượng, thủy văn tự động được thực hiện gấp rút. Từ đó, thiết lập mạng lưới trạm KTTV khu vực Đông Bắc, hệ thống đo đạc này cung cấp nguồn số liệu phục vụ công tác dự báo KTTV cho Đài KTTV khu vực Đông Bắc và Trung tâm dự báo KTTV quốc gia. Qua đó, nâng cao năng lực quan trắc và dự báo KTTV của Trung tâm dự báo KTTV quốc gia nói chung và Đài KTTV khu vực Đông Bắc nói riêng, nhằm hướng tới mục tiêu hiện đại hóa ngành KTTV theo chiến lược Chính phủ phê duyệt.

Trong bối cảnh thiên tai, thời tiết ngày càng diễn biến phức tạp, nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan. Số liệu của hệ thống ra đa Nhật lắp đặt tại Phù Liễn và số liệu của 50 Trạm Khí tượng thủy văn tự động phục vụ đắc lực các dự báo viên của Trung tâm KTTV quốc gia nói chung và Đài KTTV khu vực Đông Bắc nói riêng trong công tác cảnh báo, dự báo các hiện tượng thời tiết thủy văn nguy hiểm xảy ra tại khu vực Đông Bắc, góp phần phòng, chống thiên tai, nghiên cứu khoa học và bảo đảm quốc phòng- an ninh cho Hải Phòng và các địa phương khu vực Đông Bắc.

Nguyễn Đình Thuật

(Trưởng Phòng Dự báo – Đài Khí tượng thủy văn khu vực Đông Bắc)