(HPĐT)- Ngày 27-5, Quốc hội họp phiên toàn thể ở hội trường, thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi.

2 phương án về điều kiện hưởng BHXH một lần

Tại phiên thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật BHXH (sửa đổi). Dự thảo luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 11 chương và 147 điều (tăng 1 chương và tăng 11 điều so với dự thảo luật do Chính phủ trình) cùng 15 điểm mới.

Về điều kiện hưởng BHXH một lần đối với trường hợp người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng BHXH, chưa đủ hai mươi năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, tại kỳ họp thứ 6, Chính phủ trình Quốc hội hai phương án. Phương án 1, người lao động được chia làm hai nhóm: Nhóm 1, người lao động tham gia BHXH trước khi luật có hiệu lực (dự kiến 1-7-2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BBXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm. Nhóm 2, người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Phương án 2, người lao động được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết phần lớn ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành phương án 1 của Chính phủ đề xuất và cũng là ý kiến của phần lớn người lao động tại một số địa phương được cơ quan chủ trì thẩm tra lấy ý kiến. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ sớm có đề án hỗ trợ và ban hành quy định phù hợp, đồng thời đẩy mạnh công tác truyền thông để người lao động hiểu được lợi ích của việc hưởng lương hưu hằng tháng thay vì lựa chọn hưởng BHXH một lần.

Các đại biểu Quốc hội Hải Phòng tham dự phiên thảo luận tại hội trường.

Định hướng truyền thông để hướng đến chế độ an sinh bền vững

Dưới sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, đại biểu Quốc hội có 55 ý kiến, trong đó 2 ý kiến tranh luận về dự thảo luật.

Các đại biểu Quốc hội đánh giá cao và thống nhất với Báo cáo tiếp thu, giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và nhiều nội dung của dự thảo luật, đồng thời, phân tích, làm rõ, góp ý thêm nhiều nội dung cụ thể, thiết thực cả về nội dung mang tính quan điểm, nguyên tắc, cơ chế pháp lý, cả về chi tiết, từng điều khoản, quy định cụ thể của dự thảo. Nhiều đại biểu góp ý cả về nội dung pháp lý và kỹ thuật lập pháp đối với dự thảo luật; góp ý để hoàn thiện đồng bộ các chính sách, pháp luật khác có liên quan.

Trong đó, góp ý vào nội dung hưởng BHXH một lần trong dự thảo luật, đại biểu Lã Thanh Tân (Đoàn Hải Phòng) chọn phương án 1 để bảo đảm an sinh tuổi già cho người lao động, hạn chế phát sinh phức tạp trong quá trình thực hiện, đồng thời đề nghị có định hướng truyền thông để hướng đến chế độ an sinh bền vững cho người lao động khi ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, BHYT, lương hưu khi về già. Đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu để có chính sách hỗ trợ tín dụng với lãi suất ưu đãi đối với người lao động mất việc làm, bệnh tật… để vượt qua khó khăn trước mắt; đề nghị giao Chính phủ hướng dẫn việc xác định về thời hạn 12 tháng không tham gia BHXH để đủ điều kiện hưởng BHXH một lần trong trường hợp cơ quan BHXH ban hành quyết định, sau đó người lao động mới giao kết hợp đồng lao động và đóng BHXH cả tháng để xác định rõ ranh giới giữa vi phạm và không vi phạm, điều kiện hưởng 12 tháng không tham gia BHXH thì được hưởng BHXH một lần.

Đại biểu Lã Thanh Tân (Đoàn Hải Phòng) góp ý vào dự thảo Luật Bảo hiểm Xã hội (sửa đổi).

Về Điều 41, cơ chế đặc thù để bảo vệ người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH cho người lao động, đại biểu Lã Thanh Tân đề nghị tại Khoản 1 Điều 41 bỏ cụm từ “do cưỡng chế về quản lý thuế”, bỏ trường hợp doanh nghiệp đang làm thủ tục giải thể vì theo Khoản 2 Điều 207 Luật Doanh nghiệp, doanh nghiệp chỉ được giải thể khi thanh toán hết các khoản nợ, nghĩa vụ tài sản khác và không trong quá trình giải quyết tranh chấp tại tòa án hoặc trọng tài…

Đề xuất phụ nữ được nghỉ khám thai tối đa 10 lần  

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn Bến Tre) cho biết trên thực tế, lao động nữ mang thai được chỉ định khám thai định kỳ để bảo đảm sức khỏe trong suốt quá trình mang thai. Tùy theo sức khỏe của thai phụ, sự phát triển của thai nhi, bác sĩ chuyên khoa có chỉ định 30 ngày một lần hoặc ngắn hơn. Tuy nhiên theo quy định hiện hành và dự thảo luật, lao động nữ chỉ được nghỉ việc đi khám thai không quá 5 lần. Cho rằng quy định như dự thảo luật chưa phù hợp, để bảo đảm điều kiện chăm sóc sức khỏe lao động nữ đang mang thai, đại biểu đề nghị xem xét lao động có thể lựa chọn nghỉ nhiều nhất 5 lần, mỗi lần không quá 2 ngày hoặc nghỉ 9-10 lần trong thai kỳ.

Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Nguyễn Tri Thức (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) dẫn quy định Tổ chức Y tế thế giới, một chu kỳ khám thai gồm 5 lần. Tuy nhiên, dự luật nên chia ra hai trường hợp là mang thai bình thường và có bệnh lý. Với trường hợp mang thai bình thường, đại biểu đề xuất số lần nghỉ là 5, nhưng có thể cho người lao động lựa chọn nghỉ liên tiếp hoặc cách ngày, do họ thường phải chờ kết quả xét nghiệm để khám tiếp. Với trường hợp bệnh lý, đại biểu đề nghị dự luật cho phép bác sĩ quyết định để thai phụ được nghỉ bao nhiêu lần, ngày để phù hợp với tình trạng bệnh.

Tuổi nhận trợ cấp hưu trí nên bằng hoặc thấp hơn tuổi thọ trung bình

Theo Điều 20 của dự thảo luật, công dân Việt Nam được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội khi đủ 75 tuổi, không hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp xã hội. Riêng người thuộc hộ nghèo, cận nghèo đang cư trú tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn, độ tuổi từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi. Định kỳ 3 năm, Chính phủ rà soát và đề xuất điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí xã hội, báo cáo Quốc hội khi trình Kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước.

Theo đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Bình Thuận), 75 tuổi là cao so với tuổi trung bình của dân số nước ta hiện nay. Dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê, đại biểu Thông cho biết năm 2023, độ tuổi trung bình của dân số Việt Nam là 73,7 tuổi, năm 2022 là 73,6 tuổi. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo, thẩm tra hạ độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống cho phù hợp với thực trạng tuổi trung bình của dân số, để chính sách “thực sự mang lại ý nghĩa trong thực tiễn”. Đại biểu cho rằng, ban soạn thảo cần bổ sung điều kiện với người thụ hưởng là “không có các khoản thu nhập ổn định khác”. Nguyên nhân là hiện có người không hưởng lương hưu, không được trợ cấp BHXH và trợ cấp xã hội, nhưng lại có thu nhập cao từ các nguồn khác như con cái hỗ trợ hoặc các nguồn thu nhập hợp pháp khác.

Đại biểu Hà Hồng Hạnh (Đoàn Khánh Hòa) đề nghị Chính phủ xây dựng cụ thể lộ trình giảm độ tuổi hưởng lương hưu, trợ cấp hưu trí xã hội nhằm đạt được mục tiêu đề ra của Nghị quyết số 28 của Trung ương về cải cách chính sách BHXH. Đó là phấn đấu khoảng 55% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng, trợ cấp hưu trí xã hội đến năm 2025 và đến năm 2030 đạt 60%.

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cảm ơn các ý kiến đại biểu phát biểu tâm huyết, đóng góp nhiều nội dung quan trọng. Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp cơ quan thẩm tra tiếp thu tối đa các ý kiến, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

* Ngày 28-5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) và dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)./.