Sau khi xã Tân Dương sáp nhập với xã Dương Quan thành phường Dương Quan, trụ sở UBND xã Tân Dương dự kiến làm trụ sở công an của phường mới. Ảnh: BÙI HƯƠNG

Kỳ 3: Tận dụng, không để lãng phí tài sản công

(HPĐT)- Theo phương án tổng thể sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã trên địa bàn thành phố giai đoạn 2023-2025, tinh gọn từ 217 xuống 167 ĐVHC cấp xã, giảm 50 ĐVHC cấp xã. Theo đó, tương đương 50 trụ sở Đảng ủy, HĐND, UBND cấp xã sẽ dôi dư, chưa kể hàng loạt cơ sở trạm y tế, nhà văn hóa xã, trường học cũng thừa ra sau khi sắp xếp các ĐVHC cấp xã mới. Giá trị các trụ sở, tài sản công dôi dư này lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Nếu không có phương án sắp xếp, xử lý hiệu quả, hợp lý, phù hợp quy hoạch, điều kiện thực tế sẽ gây lãng phí lớn.

Dôi dư nhiều trụ sở, tài sản công

Tại Đề án sắp xếp các ĐVHC cấp xã, thành lập các phường và thành lập thành phố Thủy Nguyên, trên địa bàn huyện sẽ sắp xếp 37 xã, thị trấn giảm xuống 21 xã, phường. Ngoài 9 xã, thị trấn dự kiến chuyển đổi lên phường trên cơ sở giữ nguyên trạng quy mô diện tích, dân số, 12 phường, xã mới sẽ được thành lập trên cơ sở sáp nhập 27 xã, thị trấn. Trong 12 phường, xã mới, có 9 ĐVHC được thành lập trên cơ sở sáp nhập từ 18 xã (trung bình 2 ĐVHC thành 1 phường/xã mới); 3 ĐVHC được thành lập trên cơ sở sáp nhập từ 9 xã, thị trấn (trung bình sáp nhập 3 ĐVHC thành 1 phường/xã mới). Phó trưởng Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Thủy Nguyên Đào Thị Thùy cho biết, duy nhất có trụ sở mới của phường Trần Hưng Đạo trên cơ sở sáp nhập 2 xã Đông Sơn và xã Kênh Giang sẽ được bố trí cùng lúc tại 2 trụ sở xã cũ. Còn lại, sau khi sáp nhập các xã và thị trấn, trên địa bàn huyện sẽ dôi dư 14 trụ sở Đảng ủy, HĐND, UBND xã cũ kèm theo diện tích lớn đất và tài sản công là các phòng làm việc, nhà văn hóa xã, trạm y tế… có tổng giá trị đến hàng trăm tỷ đồng.

Cũng như huyện Thủy Nguyên, tại 8 quận, huyện khác dự kiến có hàng loạt trụ sở, tài sản công dôi dư sau khi sáp nhập. Các địa phương không chỉ trăn trở chuyện bố trí cán bộ, công chức dôi dư mà còn đau đầu với bài toán sắp xếp, sử dụng trụ sở, tài sản công sau sắp xếp các ĐVHC.

Theo Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025 của thành phố Hải Phòng, thành phố chủ trương tạm thời không đầu tư xây dựng mới trụ sở làm việc của Đảng ủy, HĐND, UBND các ĐVHC cấp xã thực hiện sắp xếp (trừ công trình đã triển khai). UBND các quận, huyện xem xét, quyết định sử dụng công sở sau khi thống nhất ý kiến của UBND cấp xã, bảo đảm sử dụng tất cả cơ sở vật chất phục vụ công việc của địa phương, tạo thuận lợi cho việc giao dịch hành chính của nhân dân. Thống nhất chọn trụ sở làm việc, cơ sở vật chất của Đảng ủy, HĐND, UBND của một địa phương thuộc ĐVHC sắp xếp làm trụ sở làm việc của xã hoặc phường mới. Trụ sở làm việc và cơ sở vật chất còn lại được sử dụng làm công trình công cộng của ĐVHC cấp xã mới sau khi sắp xếp.

Lộ trình thực hiện sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công sau sắp xếp ĐVHC cấp xã theo quy định tại Khoản 2, Điều 13, Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030, trong thời hạn 3 năm kể từ ngày nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đối với từng ĐVHC có hiệu lực thi hành, phải hoàn thành việc sắp xếp lại, xử lý trụ sở, tài sản công của cơ quan, đơn vị tại ĐVHC sau sắp xếp.

Sắp xếp phù hợp thực tế từng địa phương

Theo lộ trình của thành phố, từ năm 2024-2027 sẽ bố trí lại, xử lý 450 trụ sở và tài sản công của cơ quan, đơn vị tại ĐVHC sau sắp xếp. Cụ thể, năm 2024 sắp xếp, xử lý 181 trụ sở; năm 2025 sắp xếp, xử lý 250 trụ sở; năm 2027 sắp xếp, xử lý 19 trụ sở. Việc sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công phù hợp với thực tế của mỗi địa phương, bảo đảm tái sử dụng hiệu quả.

Tại quận Ngô Quyền, sáp nhập 3 phường Gia Viên, Máy Tơ và Lạc Viên để thành lập phường mới Gia Viên; đồng thời sáp nhập 3 phường Đồng Quốc Bình, Lạch Tray, Lê Lợi để thành lập phường Lạch Tray. Sau khi sắp xếp 6 phường trên, sẽ dôi dư trụ sở, tài sản công của 4 phường. Ông Nguyễn Văn Thành, ở phường Gia Viên đề nghị: Trên địa bàn quận Ngô Quyền có 131 tổ dân phố, nhưng hiện mới có 25 tổ dân phố có nhà văn hóa. Như phường Gia Viên hiện tại có 6 tổ dân phố, nhưng mới duy nhất tổ dân phố số 3 có nhà văn hóa khang trang. Nhiều năm nay, các phường loay hoay khắc phục nhưng vẫn nan giải, chủ yếu do thiếu quỹ đất. Vì vậy, sau sáp nhập, dôi dư trụ sở làm việc của các phường, đề nghị tận dụng, bố trí làm nơi sinh hoạt cộng đồng của các tổ dân phố để khắc phục phần nào tình trạng thiếu nhà văn hóa tổ dân phố. Tương tự, tại quận Hồng Bàng, sau khi sắp xếp 3 phường Thượng Lý, Hạ Lý, Trại Chuối thành phường mới, UBND quận dự kiến sử dụng trụ sở Đảng ủy, HĐND, UBND 2 phường Hạ Lý, Trại Chuối làm các điểm sinh hoạt cộng đồng. Tại khu vực ngoại thành có quỹ đất dồi dào, các xã không thiếu nhà văn hóa, nên các huyện: Thủy Nguyên, An Dương, Vĩnh Bảo… dự kiến chuyển đổi làm trụ sở làm việc của lực lượng công an, quân sự và đoàn thể các xã, phường mới. Như huyện Thủy Nguyên, cuối tháng 7-2024, trả lời chất vấn của đại biểu ĐHND huyện về sắp xếp trụ sở dôi dư của các xã, thị trấn sau khi sáp nhập, Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Huy Hoàng cho biết, huyện đang từng bước sắp xếp lại, xử lý tài sản công của các xã, thị trấn phù hợp sau khi sáp nhập. Ngay từ năm 2023, trên địa bàn huyện tạm dừng xây dựng trụ sở công an của các xã để chờ bố trí từ trụ sở, đất công của các xã còn dôi dư. Đây là sự chủ động của huyện để tránh lãng phí tài sản công. Đồng thời, đối với một số trụ sở xã bị xuống cấp như xã Chính Mỹ, Thủy Triều… , UBND huyện tạm dừng không đầu tư nâng cấp, sửa chữa để chờ sắp xếp, xử lý hợp lý.

Bên cạnh đó, tại 9 quận, huyện có ĐVHC cấp xã phải sắp xếp, đối với cơ sở vật chất trường học, tiến hành sáp nhập các trường cùng cấp (mầm non, tiểu học, THCS) trên địa bàn ĐVHC cấp xã thuộc diện sắp xếp thành một trường cùng cấp của ĐVHC cấp xã mới khi đủ điều kiện. Trước mắt, thành phố chỉ đạo các địa phương giữ nguyên cơ sở vật chất, phòng học các trường học (cũ) làm điểm trường để không ảnh hưởng đến việc di chuyển của học sinh, bảo đảm chất lượng dạy và học; sử dụng hợp lý, tiết kiệm cơ sở vật chất hiện có của các trường. Về trạm y tế, trước mắt giữ nguyên cơ sở vật chất của các trạm y tế (cũ) làm điểm khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu phục vụ người dân. ĐVHC cấp xã mới được thành lập phối hợp Trung tâm y tế cấp huyện xem xét việc bố trí cơ sở khám, chữa bệnh để phục vụ người dân thuận lợi nhất. Đối với trụ sở làm việc, cơ sở vật chất của các bưu điện, bưu cục, điểm bưu điện văn hóa xã, các quận, huyện đang đề xuất giữ nguyên sau khi ĐVHC mới được thành lập. Trên cơ sở đó, sẽ bố trí theo nguyên tắc: Điểm bưu điện, bưu cục tại địa phương được chọn đặt trụ sở phường/xã mới sau khi sáp nhập sẽ là điểm chính; điểm bưu điện ở phường/xã/thị trấn còn lại là điểm phụ. Đối với nghĩa trang liệt sĩ của các phường/xã/thị trấn, đề xuất giữ nguyên hiện trạng cơ sở vật chất hiện tại, thực hiện đặt lại tên gọi theo tên của ĐVHC mới sau khi được thành lập theo nguyên tắc nghĩa trang liệt sĩ tại địa phương được chọn đặt trụ sở chính xã/phường mới sau sáp nhập mang số thứ tự 1, tại địa phương còn lại mang số thứ tự 2.

Kỳ 4: Tạo thuận lợi để người dân chuyển đổi giấy tờ, thực hiện thủ tục