Công nhân nữ Công ty CP Da giày và Phát triển Hải Phòng trong dây chuyền sản xuất. Ảnh: Duy Lân

Quyền của lao động nữ có nơi, có lúc bị vi phạm

- Bộ luật Lao động năm 2012, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Nghị định 85/2015/NĐ-CP ngày 1-10-2015 quy định chi tiết một số điều của Bộ luật Lao động về chính sách đối với lao động nữ, Nghị định 115/NĐ-CP ngày 11-11-2015 quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH 2014 đánh dấu bước chuyển biến quan trọng trong hệ thống chính sách đối với lao động nữ. Việc thực hiện các nội dung này ở Hải Phòng như thế nào, thưa đồng chí?

- Sau thời gian thực hiện các quy định của Bộ luật Lao động, Luật Bảo hiểm Xã hội được sửa đổi, bổ sung và Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành, nhưng một số điều, khoản đối với lao động nữ vẫn chưa đi vào cuộc sống, theo đó, quyền lợi cho lao động nữ chưa được bảo đảm. Một trong những nguyên nhân là do các doanh nghiệp khi áp dụng quy định của pháp luật về các chính sách đối với lao động nữ chưa đầy đủ, hoặc trốn tránh không áp dụng. Mặt khác, lao động nữ cũng chưa nắm vững quyền lợi và nghĩa vụ của mình được pháp luật quy định.

Luật thì như vậy, tuy nhiên quyền của lao động nữ trong tuyển dụng, đào tạo, ký kết hợp đồng lao động có nơi, có lúc bị vi phạm dưới hình thức những quy định mang tính ngoại lệ như ưu tiên tuyển lao động nam ở vị trí mức lương cao hơn, hay ở vị trí chủ chốt, vị trí lãnh đạo. Còn theo quy định tại khoản 2 Điều 152: Hằng năm, người sử dụng lao động phải tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho người lao động... lao động nữ phải được khám chuyên khoa phụ sản... khoản 3, 4 Điều 154 Bộ luật Lao động quy định người sử dụng lao động phải “Bảo đảm có đủ buồng tắm và buồng vệ sinh phù hợp tại nơi làm việc”, “Giúp đỡ, hỗ trợ xây dựng nhà trẻ, lớp mẫu giáo hoặc một phần chi phí gửi trẻ, mẫu giáo cho lao động nữ”. Trên thực tế, rất ít doanh nghiệp thực hiện xây buồng tắm, buồng vệ sinh phù hợp lao động nữ, hoặc có thì cũng rất ít; số lượng các doanh nghiệp có chính sách hỗ trợ lao động nữ nuôi con nhỏ không nhiều và mức rất thấp; điều kiện môi trường làm việc chậm được cải thiện, chưa đạt chuẩn quy định, chế độ khám sức khỏe định kỳ, khám chuyên khoa phụ sản, nghỉ dưỡng sức hạn chế, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khoẻ, tinh thần lao động nữ về lâu dài.

Nhiều công đoàn cơ sở

quan tâm chăm sóc sức khỏe lao động nữ

- Công đoàn các cấp thực hiện những gì để chăm lo quyền và lợi ích chính đáng của lao động nữ thành phố?

- Chúng tôi xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của hệ thống công đoàn trong vai trò tổ chức đại diện bảo vệ quyền lợi của người lao động. Việc thực hiện Nghị quyết 11-NQ/TƯ của Bộ Chính trị khóa 10 về công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nghị quyết 6b/NQ-TLĐ của Tổng LĐLĐ Việt Nam về công tác vận động nữ và Luật Bình đẳng giới được triển khai sâu rộng trong các cấp công đoàn thành phố. Các nội dung được cụ thể hóa trong phong trào thi đua “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” gắn với phong trào “Phụ nữ tích cực hoạt động lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc” và nhiều hoạt động thiết thực khác. Trong đó, LĐLĐ thành phố thường xuyên quan tâm chỉ đạo kiểm tra, giám sát thực hiện chính sách đối với lao động nữ. Nhiều công đoàn cơ sở đưa nội dung khám sức khỏe định kỳ, khám phụ khoa, chăm sóc sức khỏe sinh sản và nhiều nội dung có lợi hơn cho lao động nữ vào thỏa ước lao động tập thể. Thời gian qua, chúng tôi phối hợp triển khai nhiều chương trình hỗ trợ lao động nữ nuôi con bằng sữa mẹ tại nơi làm việc. Đến nay, lắp đặt 13 phòng vắt và trữ sữa tại một số doanh nghiệp đông lao động nữ. Cùng với đó, phối hợp triển khai Chương trình mua hàng giảm giá vì phúc lợi của đoàn viên và người lao động. Chúng tôi cũng đề xuất Quỹ Bảo trợ trẻ em Công đoàn Việt Nam hỗ trợ 17 con công nhân, lao động phẫu thuật mổ tim bẩm sinh với tổng kinh phí 299 triệu đồng, tặng 1000 ba lô học sinh cho con công nhân, viên chức, lao động có hoàn cảnh khó khăn với số tiền 180 triệu đồng. Ngoài ra, hằng năm vào dịp lễ, tết, LĐLĐ thành phố tổ chức thăm, tặng quà hỗ trợ nữ công nhân, lao động và con công nhân, lao động có hoàn cảnh khó khăn.

Khuyến khích ưu đãi lao động nữ

- Sắp tới, hệ thống công đoàn thành phố triển khai những gì để tiếp tục bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của lao động nữ?

- Chúng tôi tiếp tục chỉ đạo các cấp công đoàn tham mưu cấp ủy Đảng, phối hợp chính quyền chuyên môn đồng cấp và các ban, ngành chức năng kiểm tra, giám sát về thực hiện các chính sách pháp luật liên quan đến lao động nữ; có biện pháp xử lý nghiêm minh với những đơn vị vi phạm chế độ chính sách đối với người lao động nói chung, lao động nữ nói riêng. Đồng thời, động viên khuyến khích các doanh nghiệp, cơ quan thực hiện tốt và có nhiều cơ chế ưu đãi cho lao động nữ. Bên cạnh đó, chúng tôi chỉ đạo công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp tham gia với người sử dụng lao động trong việc bố trí lao động, việc làm, cải thiện điều kiện làm việc cho lao động nữ, hỗ trợ lao động nữ có con ở lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo có hoàn cảnh khó khăn, lao động nữ đơn thân, nuôi con một mình, mắc bệnh hiểm nghèo. Hướng dẫn lao động nữ ký hợp đồng lao động theo đúng quy định của pháp luật; tăng cường giám sát việc thực hiện chính sách lao động nữ tại cơ sở. Mặt khác, thực hiện việc đối thoại định kỳ, thương lượng, xây dựng, ký kết thoả ước lao động tập thể với nhiều điều khoản có lợi hơn cho lao động nữ. Cùng với đó, tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục phổ biến pháp luật lao động cho cả người sử dụng lao động và người lao động, đặc biệt là lao động nữ về quyền của lao động nữ, từ đó giúp họ có thể tự bảo vệ quyền lợi chính đáng của bản thân. Đồng thời tổ chức các lớp bồi dưỡng, đào tạo, tập huấn cho cán bộ công đoàn và cán bộ nữ công nhằm trang bị kiến thức và kỹ năng để tổ chức các hoạt động tại cơ sở

- Trân trọng cảm ơn đồng chí!

Thuỳ Linh thực hiện