(HPĐT)- Những năm gần đây, một bộ phận giới trẻ có xu hướng yêu nhanh, cưới vội. Đây là “mồi lửa” châm ngòi cho ly hôn sớm xảy ra khi các cặp đôi ngày càng dễ mất đi sự đồng cảm, yêu thương hoặc đơn giản là không thể sống chung được với nhau. Tiến sĩ NGUYỄN THỊ QUỲNH PHƯƠNG, Trưởng Khoa Tâm lý- Giáo dục (Trường đại học Hải Phòng) có cuộc trò chuyện với Báo Hải Phòng cuối tuần chung quanh vấn đề này.

Sự cảm thông, chia sẻ là nền tảng quan trọng giúp vợ chồng cùng vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Ảnh: Lưu Thành Đạt

- Tiến sĩ đánh giá như thế nào về thực trạng yêu nhanh, cưới vội của một bộ phận thanh niên hiện nay ?

- Theo thống kê của Viện Nghiên cứu gia đình và giới (Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam), nước ta có khoảng 2 triệu lượt đăng ký kết hôn mỗi năm. Tỷ lệ ly hôn 600 nghìn cặp, tức cứ 4 cặp kết hôn sẽ có 1 cặp ly hôn, chiếm tỷ lệ 25%. Có tới 70% các cặp ly hôn ở độ tuổi dưới 30, tỷ lệ này có xu hướng tăng lên sau mỗi năm. 60% số trường hợp người trẻ ly hôn sau 1 đến 5 năm chung sống và ngày có càng nhiều trường hợp chỉ kết hôn được vài tháng đã ly hôn. Những cuộc chia tay chóng vánh đó được gọi là "ly hôn xanh".

Việc yêu nhanh và cưới vội thường bắt nguồn từ những cảm xúc nhất thời và chưa được kiểm soát của hai bên. Giới trẻ ngày nay dễ dàng bị cuốn hút bởi sự mới mẻ, hào nhoáng của tình yêu mà không có thời gian tìm hiểu kỹ lưỡng “bạn đời”. Khi tình yêu chỉ dựa trên cảm xúc mà thiếu đi sự chia sẻ, thấu hiểu và tin tưởng lẫn nhau, cuộc hôn nhân dễ rơi vào khủng hoảng khi đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống thực tế. Hôn nhân không chỉ đơn thuần là kết quả của tình yêu, mà còn là sự cam kết, trách nhiệm và sự hy sinh. Nhiều cặp đôi trẻ vội vàng tiến tới hôn nhân khi chưa chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tâm lý, tài chính, kỹ năng sống, dẫn đến sự bất đồng, xung đột không thể giải quyết, cái tôi còn quá lớn...

Khi quyết định chọn người để kết hôn, giới trẻ cần thời gian tìm hiểu kỹ bạn đời của mình từ gia cảnh, lối sống, tính cách...; đồng thời có kế hoạch về kinh tế, công việc để nuôi sống gia đình. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, tình yêu của giới trẻ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết nhờ mạng xã hội và các ứng dụng hẹn hò. Những mối quan hệ trực tuyến có thể phát triển nhanh chóng, khiến nhiều người trẻ cảm thấy rằng họ tìm thấy “nửa kia” của mình chỉ sau thời gian ngắn. Tuy nhiên, yêu và cưới vội khiến họ thiếu thời gian để hiểu rõ về nhau. Khi bắt đầu cuộc sống hôn nhân, cần có sự thấu hiểu, chia sẻ giữa cả hai, nếu không sẽ nhanh dẫn đến chán nản và nguội lạnh, những mâu thuẫn không thể hòa giải, dẫn tới nguy cơ đổ vỡ hôn nhân.

- Ở góc độ tâm lý học, tiến sĩ lý giải như thế nào việc ngày càng nhiều người trẻ dễ kết hôn, dễ ly hôn?

- Thống kê của Viện Nghiên cứu gia đình và giới cũng chỉ ra nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến khủng hoảng hôn nhân. Trong đó, 27,7% là mâu thuẫn về lối sống, 25,9% đến từ ngoại tình, yếu tố kinh tế chiếm 13%, bạo lực gia đình chiếm 6,7%, sức khỏe chiếm 2,2% và sống xa nhau nhiều ngày chiếm 1,3%. Tất cả những nguyên nhân kể trên đều dẫn đến kết cục ly hôn khi không thể tìm được hướng giải quyết. Như vậy, có nhiều lý do dẫn đến ly hôn, nhưng chủ yếu tập trung vào 2 nguyên nhân chính. Thứ nhất, phần lớn và sâu xa dẫn tới tình trạng ly hôn ngày càng gia tăng, nhất là với các cặp vợ chồng trẻ là do thiếu kỹ năng sống. Họ bước vào cuộc sống hôn nhân khi tuổi đời còn quá trẻ, chưa có sự chuẩn bị về tâm lý, kinh tế, sức khỏe và những hiểu biết cần thiết cho cuộc sống gia đình, quá đề cao cái tôi của bản thân, ít quan tâm đến bên kia, khiến nảy sinh mâu thuẫn ngay từ những tháng đầu, năm đầu của cuộc hôn nhân. Thứ hai, do kinh tế khó khăn, nghề nghiệp không ổn định, thu nhập bấp bênh, sinh con sớm khiến vợ chồng thường xuyên nảy sinh mâu thuẫn, không đồng thuận để xây dựng kinh tế gia đình, nuôi dạy con cái. Thực tế, nhiều cặp đôi khi ly hôn không có tài sản chung. Ngoài ra còn những nguyên nhân khác như: Tư tưởng lạc hậu, bạo lực gia đình, tệ nạn xã hội, bất hòa, thường xuyên mâu thuẫn...

- Theo tiến sĩ, giới trẻ cần chuẩn bị những gì để có hôn nhân bền vững?

- Trong xã hội hiện đại, người trẻ thường sở hữu nhiều phẩm chất nổi bật như cá tính, độc lập và linh hoạt. Những điều này giúp họ dễ dàng thu hút nhau trong tình yêu, nhưng khi sống chung dưới một mái nhà, việc bảo vệ cái tôi của mình trở thành thách thức không nhỏ cho sự bền vững hôn nhân. Do đó, để xây dựng mối quan hệ hạnh phúc, giới trẻ cần học cách thấu hiểu, lắng nghe và tôn trọng lẫn nhau. Đồng thời, các bạn trẻ cần suy nghĩ kỹ càng trước khi bước vào hôn nhân để tránh được những xung đột và đổ vỡ không đáng có. Kết hôn không chỉ dựa trên tình yêu lãng mạn, mà còn đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về trách nhiệm, kỹ năng sống, cùng khả năng đối mặt với những thách thức trong cuộc sống gia đình.

Hiện, nhiều lớp học và workshop tiền hôn nhân được tổ chức bởi các trung tâm tư vấn tâm lý, trung tâm đào tạo kỹ năng sống hay các Hội Liên hiệp phụ nữ, Đoàn thanh niên. Thông qua những bài học và hoạt động thực tiễn, các cặp đôi có cơ hội tìm hiểu kỹ về nhau, xây dựng sự thấu hiểu và đồng cảm. Đây là nơi họ được trang bị kiến thức và tâm lý cần thiết trong hôn nhân; học cách làm vợ, làm chồng, ứng xử với nhau, xử lý các tình huống ra sao cho hạnh phúc, thuận hòa, tránh lụi tàn trong hôn nhân, tránh ly hôn. Bên cạnh đó, các vấn đề liên quan đến cuộc sống như kỹ năng giao tiếp hiệu quả, quản lý tài chính gia đình, lên kế hoạch cho tương lai, khám sức khỏe tiền hôn nhân, chuẩn bị cho sinh con… cũng được lồng ghép trong các lớp học. Việc tham gia lớp học cung cấp những kiến thức và kỹ năng cần thiết, giúp hạn chế tình trạng kết hôn thiếu hiểu biết, từ đó giảm thiểu tỷ lệ ly hôn đang tăng cao ở giới trẻ Việt Nam.

Trong bất kỳ xã hội nào, giá trị của gia đình luôn là một yếu tố bất biến và cốt lõi. Sự đối thoại và thông hiểu lẫn nhau là nền tảng quan trọng giúp vợ chồng cùng vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Bước vào cuộc sống hôn nhân là một dấu mốc quan trọng, đòi hỏi sự chuẩn bị về cả tâm lý, tài chính và kỹ năng sống. Việc yêu nhanh, cưới vội mà không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng dễ dẫn đến những khủng hoảng sau này. Đừng để áp lực từ gia đình hay xã hội khiến bạn phải vội vàng kết hôn khi chưa có sự chắc chắn. Thay vào đó, hãy để tình yêu và hôn nhân phát triển một cách tự nhiên, khi cả hai đã thực sự sẵn sàng cùng nhau chia sẻ cuộc sống.

- Trân trọng cảm ơn tiến sĩ !