(HPĐT)- Từ đầu năm 2025 đến nay, tình trạng một số tổ chức, cá nhân lợi dụng đêm tối đổ, đốt trộm rác thải cồng kềnh, vôi thầu gạch vỡ, chất thải công nghiệp… ra bãi đất trống, ga rác tạm, bãi đất trống trong các khu dân cư diễn ra phức tạp, có chiều hướng gia tăng. Đây là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm. Tuy nhiên, việc ngăn chặn, xử lý tình trạng này chưa hiệu quả. Do đó, thời gian tới, các địa phương cần tăng cường chỉ đạo lực lượng chức năng tuần tra, nhắc nhở cũng như kiên quyết xử phạt và buộc khắc phục hậu quả đối với những trường hợp vi phạm.

Bãi rác tự phát ở xã Tân Minh (huyện Tiên Lãng). Ảnh TRUNG KIÊN

Dai dẳng nạn đổ trộm rác thải 

Dạo quanh một số khu dân cư trên địa bàn thành phố, không khó để bắt gặp những bãi rác tự phát do nạn đổ trộm rác thải mà thành. Như khu đất trống rộng hơn 1.000 m2, thuộc phường Kênh Dương (quận Lê Chân) đối diện Trung tâm thương mại AEON MALL Hải Phòng Lê Chân bị một số người dân đổ trộm phế thải. Trên địa bàn phường Vĩnh Niệm có nhiều rác, phế thải do một số người thiếu ý thức mang ra đổ trộm trên vỉa hè và cả dưới lòng đường. Chính quyền địa phương phối hợp Xí nghiệp môi trường đô thị Lê Chân 3, thuộc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Phòng thu dọn thường xuyên, nhưng sau thu dọn lại tiếp tục xuất hiện những đống rác mới. 

Những bãi rác thải tự phát trên địa bàn quận Lê Chân chỉ là một trong số nhiều bãi rác tự phát khác đang tồn tại trên địa bàn thành phố. Nhiều nơi chất thải còn bị đổ trộm ven quốc lộ, xuống sông, hồ, đồng ruộng... Điều này không chỉ gây ô nhiễm môi trường, mà còn hủy hoại tài nguyên, phá vỡ quy hoạch. Trước đó, cuối năm 2024, hàng chục công nhân Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Phòng làm việc liên tục nhiều giờ để dập lửa, khói và thu dọn toàn bộ rác là trấu, dăm gỗ bị đổ trộm, đốt ở bãi đất trống khu vực ven hồ Phương Lưu, phường Đông Hải (quận Hải An). Tình trạng này diễn ra nhiều năm và ngày càng phức tạp, gây bức xúc trong nhân dân. Ông Nguyễn Hữu Bình, ở khu Phương Lưu 2, phường Đông Hải 1 (quận Hải An) bức xúc cho biết, người dân ở khu vực chung quanh hồ Phương Lưu nhiều lần chứng kiến vào lúc chập tối hoặc khuya muộn, những xe xích lô, thậm chí xe tải nhỏ chở đủ các loại rác đến khu vực này đổ trộm. Người đổ trộm rác thường châm lửa đốt, phát sinh khói bụi, theo gió tạt vào nhà dân rất ngột ngạt, gây ô nhiễm môi trường chung quanh. Còn tại quận Dương Kinh, tình trạng đổ, đốt trộm rác cũng diễn ra phổ biến. Bà Đoàn Thị Mơ, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Dịch vụ thương mại và môi trường Thành Vinh, đơn vị thu gom rác trên địa bàn quận Dương Kinh cho biết, một số người dân lợi dụng bãi rác tạm của đơn vị để đổ rác điện tử, phao, xốp... Đây là rác thải độc hại, khi đốt sẽ gây ô nhiễm không khí và môi trường chung quanh. Một trong những nguyên nhân chính khiến “cuộc chiến” với nạn đổ trộm chất thải mãi chưa có hồi kết là thiếu các giải pháp giám sát hiệu quả.

Điều kiện tập kết, thu gom còn hạn chế 

Báo cáo đánh giá hoạt động thu gom, xử lý, phân loại chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố các năm 2023, 2024 của Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) chỉ ra những hạn chế trong công tác quản lý rác thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố. Đó là tình trạng xả thải không đúng nơi quy định, đốt trộm chất thải tái diễn tại các khu vực công cộng, nhất là khu vực, địa bàn giáp ranh, ít người qua lại, gây mất mỹ quan, ô nhiễm môi trường. Công tác quản lý và thực hiện vệ sinh môi trường ở một số địa phương chưa quyết liệt, còn để phát sinh nhiều bãi rác nhỏ tự phát. 

Được biết, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Phòng phối hợp chính quyền địa phương tổ chức xe thu gom vận chuyển đến các ngõ, phố, điểm tiếp nhận để thu gom, vận chuyển rác cồng kềnh. Hằng tháng, công ty tổ chức thu gom, xử lý, tái chế khoảng hơn 100 tấn rác thải cồng kềnh, tuy nhiên tình trạng đốt, đổ trộm rác thải rắn vẫn tái diễn. Điều này có thể thấy những giải pháp đang triển khai chưa hiệu quả. Từ ngày 9-2- 2023, UBND thành phố ban hành Quyết định số 06/2023/QĐUBND quy định rõ việc thu gom, xử lý rác thải cồng kềnh. Theo đó, với chất thải rắn cồng kềnh không thể tái sử dụng trực tiếp, chủ nguồn thải có trách nhiệm tháo bỏ các phụ kiện đi kèm như gương, kính, mảnh kim loại và phân nhóm chất thải tương ứng. UBND cấp xã có trách nhiệm chủ trì, phối hợp đơn vị thu gom, vận chuyển xác định, bố trí ít nhất một điểm tập kết tiếp nhận... Nhưng có thể thấy việc thực hiện Quyết định 06 chưa hiệu quả. Các địa phương chưa bố trí được điểm tập kết đối với loại rác này. Theo phản ánh của nhiều người dân ở các địa phương, khi gia đình có phát sinh rác thải cồng kềnh như giường, tủ, bàn ghế, đệm mút cũ.... đều rất lúng túng, không biết để xử lý thế nào, tập kết ở đâu.... Thực tế này cho thấy, để xử lý hiệu quả tình trạng đổ rác thải bừa bãi cần giải pháp đồng bộ từ hạ tầng tập kết đến các khâu vận chuyển và xử lý; đồng thời tuyên truyền, vận động thông tin rộng rãi đến cộng đồng dân cư, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Cùng với giải pháp tuyên truyền, vận động, chính quyền địa phương, cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm đối với những trường hợp cố tình vi phạm, nhất là hành vi đổ trộm rác thải công nghiệp, rác thải độc hại.