Bệnh viện đa khoa huyện Vĩnh Bảo được đầu tư xây mới khang trang hơn.

(HPĐT)- Trong khi các cơ sở y tế tuyến thành phố triển khai tự chủ nhóm 1, nhóm 2 thu hút lượng lớn người bệnh, mở rộng các danh mục kỹ thuật, phát triển thêm các chuyên khoa thì các trung tâm y tế tuyến quận, huyện lại giảm mạnh các chỉ tiêu khám bệnh, số lượt người bệnh điều trị nội trú, ngoại trú… Hệ thống y tế phát triển lệch dẫn đến hệ lụy là tình trạng quá tải tại tuyến trên, thu hẹp hoạt động của tuyến dưới, ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống y tế cơ sở.

Nơi đông đúc, chỗ đìu hiu

Đến nay, ngành Y tế thành phố có 6/36 cơ sở y tế công lập, gồm: Bệnh viện hữu nghị Việt Tiệp, Bệnh viện Kiến An, Bệnh viện Mắt, Bệnh viện Phụ sản, Bệnh viện Trẻ em, Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế thực hiện tốt cơ chế tự chủ nhóm 1 và nhóm 2, đạt 16,6% (vượt so với chỉ tiêu đề ra tại Nghị quyết số 19/NQ-TW là phấn đấu có 10% đơn vị tự chủ tài chính). Trong đó, tháng 4- 2018, Bệnh viện hữu nghị Việt Tiệp được UBND thành phố giao tự chủ nhóm 1, là bệnh viện đa khoa đầu tiên trên cả nước thực hiện mô hình thí điểm này và hiện đang hoạt động ổn định, trong đó số chi từ ngân sách nhà nước giảm dần qua các năm. Đến cuối năm 2023, bệnh viện cũng thành lập thêm khoa sản, khoa nhi, trở thành bệnh viện đa khoa hoàn chỉnh. TS.BSCK2 Nguyễn Quang Tập, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng quản lý bệnh viện cho biết: “Có được kết quả này là sự năng động, sáng tạo, đoàn kết, đồng lòng của lãnh đạo, cán bộ, nhân viên bệnh viện. Trên cơ sở đầu tư của thành phố về cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, chúng tôi tranh thủ, vận dụng linh hoạt các cơ chế, chính sách, tăng tính chủ động trên mọi lĩnh vực, như: tăng tính tự quyết trong công tác quản lý, điều hành, huy động tài chính, hạch toán thu-chi; chủ động tuyển chọn, ký hợp đồng lao động về làm việc phù hợp tình hình thực tiễn của đơn vị... Từ đó, nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị, đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của nhân dân”.

Trong khi 6 đơn vị thực hiện thí điểm tiếp tục hoạt động ổn định và có bước phát triển, 30 cơ sở y tế còn lại gặp nhiều khó khăn khi thực hiện cơ chế tự chủ tài chính nhóm 2, nhóm 3, nhất là các cơ sở y tế tuyến huyện do người bệnh dồn về tuyến thành phố. Theo phản ánh của Bệnh viện đa khoa huyện Thủy Nguyên, sau khi thực hiện thông tuyến BHYT tuyến tỉnh năm 2021, hơn 60% số ca sản chuyển lên bệnh viện tuyến thành phố, bệnh viện tư nhân. Còn Bệnh viện đa khoa quận Ngô Quyền từng có văn bản đề nghị sáp nhập với Trung tâm Y tế quận vì không đủ kinh phí thực hiện tự chủ chi thường xuyên, không thu hút được người bệnh. Phó giám đốc Sở Y tế Trần Quốc Trinh cho biết, nguyên nhân dẫn đến việc hệ thống y tế tuyến cơ sở gặp khó khăn khi thực hiện tự chủ vì phần lớn cơ sở vật chất của các bệnh viện, trung tâm y tế có giường bệnh tuyến huyện xuống cấp, diện tích một số bệnh viện chật hẹp dẫn đến việc bố trí các khu vực khám, chữa bệnh chưa liên hoàn, chưa thuận tiện, người bệnh phải chờ đợi lâu; trang thiết bị y tế cơ bản thiếu so với nhu cầu khám, chữa bệnh ngày càng cao của người dân; chính sách thông tuyến BHYT tuyến tỉnh nên người dân được chủ động lựa chọn các cơ sở y tế... Bên cạnh đó, năng lực quản lý, điều hành của lãnh đạo các cơ sở y tế tuyến dưới còn hạn chế; việc chưa cân đối số lượng và chất lượng bác sĩ giữa các tuyến, các chuyên khoa đang là vấn đề cấp bách đặt ra với ngành Y tế.

Phát huy vai trò của y tế cơ sở

Tình trạng quá tải tại tuyến trên, thu hẹp hoạt động của tuyến dưới ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống y tế cơ sở, nhiệm vụ an sinh xã hội. Các bệnh viện, trung tâm y tế có giường bệnh ở tuyến huyện, các trạm y tế dần mất vai trò của cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu khi thiếu nhân lực, cơ sở vật chất và trang thiết bị được đầu tư đồng bộ, đầy đủ. Hơn nữa, việc thực hiện tự chủ nếu chỉ quan tâm tới đáp ứng dịch vụ, tăng thu tài chính mà quên đi chính sách an sinh của hệ thống y tế công sẽ dẫn đến tình trạng lạm dụng chuyên môn, kỹ thuật, giảm y đức và niềm tin của người bệnh. Thực tế tại Hải Phòng, theo đánh giá của BSCK2 Trần Hoài Nam, Phó chủ tịch Thường trực Hội Hóa sinh Y học Việt Nam, tình trạng lạm thu, kê đơn thuốc, thực phẩm chức năng không hợp lý, kéo dài ngày điều trị, chỉ định xét nghiệm, chẩn đoán kỹ thuật cao với chi phí lớn… dù không phổ biến nhưng không phải không có, trong khi các bệnh viện tuyến Trung ương chỉ điều trị ngắn ngày, người bệnh ổn định và xuất viện.

Nhấn mạnh vai trò của hệ thống y tế cơ sở trong sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, đồng chí Lê Minh Quang, Giám đốc Sở Y tế cho biết, để hệ thống y tế thành phố phát triển đồng đều, không lệch lạc như hiện nay, Sở Y tế tiếp tục đề xuất Bộ Y tế có lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp công để thực hiện chủ trương tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế. Về trách nhiệm của mình, Sở sẽ triển khai sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp nhằm giảm mạnh đầu mối, nâng cao hiệu quả hoạt động trên cơ sở rà soát, sắp xếp các cơ sở y tế hoạt động không hiệu quả và nâng cao năng lực quản lý, điều hành, bảo đảm chất lượng dịch vụ sự nghiệp công. Đồng thời, hoàn thiện danh mục các dịch vụ sử dụng ngân sách nhà nước theo nguyên tắc: đối với các dịch vụ thiết yếu, đối với các đơn vị khó khăn sử dụng các dịch vụ sự nghiệp công thì Nhà nước bảo đảm kinh phí, đối với các dịch vụ cơ bản Nhà nước hỗ trợ kinh phí để thực hiện, đối với dịch vụ mang tính chất đặc thù của một số chuyên khoa thì thực hiện theo cơ chế đặt hàng, đấu thầu hoặc cơ chế xã hội hóa.

Vì không có nền tảng vững vàng nên các bệnh viện, trung tâm y tế tuyến huyện dù có cố gắng xoay sở để không quá phụ thuộc vào nguồn ngân sách thành phố cấp, song do một số chính sách thay đổi, nhất là chính sách thông tuyến BHYT tuyến tỉnh và ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19 nên đến nay tuyến y tế cơ sở gặp nhiều khó khăn. “Để hỗ trợ y tế tuyến cơ sở, ngành Y tế tăng cường đào tạo nhân lực cả về quản lý lẫn chuyên môn bảo đảm chất lượng cao, phối hợp các sở, ngành liên quan bố trí nguồn kinh phí đầu tư đồng bộ cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế hiện đại, trang thiết bị chuyển đổi số cho các cơ sở y tế, nhất là y tế cơ sở theo lộ trình thực hiện Đề án “Nâng cao năng lực hệ thống y tế công lập thành phố Hải Phòng đến năm 2030” được UBND thành phố phê duyệt”, Giám đốc Sở Y tế Lê Minh Quang thông tin.