(HPĐT)- Khi Luật Thể dục, Thể thao sửa đổi năm 2018 được ban hành đề cập đến việc chuyển giao quyền tác nghiệp từ cơ quan quản lý thể thao nhà nước sang các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia. Điều này giúp các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia phát huy vai trò của mình, nhất là đứng ra tổ chức các giải quốc gia. Nhưng từ đó đến nay, việc này cũng mới chỉ có biến chuyển bước đầu, thực sự chưa như kỳ vọng.

Cục Thể dục thể thao vẫn tổ chức giải Sport Aerobic do Liên đoàn Thể dục Việt Nam chưa thể tự chủ.

Chưa như kỳ vọng 

Khi thể thao Việt Nam (TTVN) hoạt động theo hướng xã hội hóa, thì 4 môn: bóng đá, bóng chuyền, quần vợt, cầu lông dễ tiếp nhận tài trợ nên sớm giao các Liên đoàn môn này tổ chức các giải đấu toàn quốc. Trên tinh thần chuyên nghiệp hóa, các môn này không sử dụng tiền ngân sách nhà nước. Đó là tấm gương để các môn thể thao khác học tập và làm theo, nhất là khi có Luật Thể dục, Thể thao. Luật Thể dục, Thể thao ra đời năm 2009, được ban hành và sửa đổi năm 2018, đề cập đến chuyển giao quyền tác nghiệp từ cơ quan nhà nước về quản lý cho các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia. Các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia tổ chức các giải đấu trong hệ thống thi đấu quốc gia, nhất là giải vô địch quốc gia, giải trẻ vô địch quốc gia..., bởi đây là 2 giải đấu bắt buộc phải tổ chức để đánh giá trình độ, sự đầu tư của các đơn vị cho thể thao đỉnh cao. Trong các cuộc làm việc của lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch với Cục Thể dục thể thao (TDTT), không ít lần bàn, gỡ rối về cơ chế phối hợp và giao quyền quản lý giữa Cục với các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia. Như vậy, cơ quan quản lý nhà nước rất quan tâm nhưng quan trọng là phía các Liên đoàn, Hiệp hội TTVN cần đáp ứng đầy đủ yêu cầu này. 

Trên thực tế, từ năm 2010 trở lại đây, số các Liên đoàn có thể tự đăng cai 100% giải đấu thể thao quốc gia, duy trì từ năm này sang năm khác chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay. Mới chỉ có Liên đoàn Bóng đá, Bóng chuyền, Quần vợt, Cầu lông… thực hiện tốt việc này, còn lại các Liên đoàn khác đáp ứng phần nào hoặc không thể đăng cai giải đấu với nguồn kinh phí tổ chức 100% xã hội hóa. 

Gần đây, một số Liên đoàn có sự chuyển động, đáng kể nhất là Liên đoàn Bắn súng đã nhận tác quyền tổ chức giải đấu từ Cục TDTT. Giải vô địch bắn súng hơi quốc gia năm 2025 diễn ra tại Hải Phòng trung tuần tháng 3 cũng đánh dấu lần thứ 5 liên tiếp Liên đoàn Bắn súng Việt Nam tự đăng cai tổ chức các giải đấu với kinh phí 100% từ nguồn xã hội hóa. Mới đây, Liên đoàn Taekwondo Việt Nam đứng ra nhận trọng trách tổ chức giải vô địch, vô địch trẻ quốc gia và một số giải đấu khác trong hệ thống thi đấu thể thao thành tích cao hằng năm thay cho bộ môn của Cục TDTT. Tuy nhiên, phía Cục TDTT cũng chỉ đây là hoạt động thí điểm. Việc triển khai ra sao, duy trì thường xuyên được hay không cần rút ra bài học kinh nghiệm để có thể tiếp tục chuyển các môn cho các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia khác. TTVN hiện có hơn 40 Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia nhưng để có thể làm được như Liên đoàn bắn súng, bóng chuyền, cầu lông, taekwondo, bóng đá, bóng rổ... và mới đây có pickleball là chưa nhiều. Các môn vẫn trông vào nguồn ngân sách nhà nước cũng như địa phương đăng cai.

Cần triển khai khẩn trương 

Đầu năm 2025, TTVN thử nghiệm trao trách nhiệm cho các Liên đoàn, Hiệp hội tổ thức hệ thống các giải đấu quốc gia với 100% kinh phí xã hội hóa, nhưng nhiều Liên đoàn cho rằng trong giai đoạn hiện nay khó thực hiện. Môn vật có lượng người xem đông đảo, tiền thưởng lớn ở các giải vật hội làng, nhưng Liên đoàn Vật Việt Nam rất khó thu hút các doanh nghiệp tài trợ các giải đấu trong hệ thống thi đấu quốc gia. Như môn thời thượng là billiards & snooker, Tổng thư ký Liên đoàn, ông Đoàn Tuấn Anh bày tỏ: “Để tổ chức giải quốc gia tiêu tốn nhiều tỷ đồng từ bàn thi đấu đến chi phí cho đội ngũ trọng tài... Hiện, Liên đoàn còn gặp khó trong duy trì hoạt động của bộ máy nên càng khó khăn khi tổ chức các giải đấu quốc gia thường niên. Vì vậy, nguồn ngân sách để tổ chức giải billiards vẫn chiếm phần lớn”. 

Theo Trưởng Phòng Thể thao thành tích cao 1 (Cục Thể dục thể thao) Hoàng Quốc Vinh, việc chuyển giao quyền tác nghiệp các giải đấu quốc gia từ Cục TDTT cho các Liên đoàn, Hiệp hội cũng không đơn giản. Phía Cục TDTT cần xem xét đề nghị đăng cai, phương án đăng cai (trong đó có phương án tài chính)... có phù hợp tiêu chí chung hay không trước khi trình lên Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, ra quyết định chuyển giao. Trong khi đó, nhiều môn của TTVN cũng chưa có Liên đoàn, Hiệp hội nên Cục TDTT phải làm thay chức năng tổ chức giải. Ông Vinh khẳng định: “Biết là khó nhưng TTVN vẫn phải làm và làm đến đâu chắc đến đó. Trước mắt, chúng tôi sẽ chú ý đến những Liên đoàn, Hiệp hội đạt yêu cầu để lựa chọn chuyển giao quyền tổ chức các giải đấu quốc gia trước”.