Công nhân Công ty TNHH điện tử Chillisin Việt Nam (Khu công nghiệp VSIP) trong ca sản xuất. Ảnh: TRUNG KIÊN

Nỗ lực lớn, quyết tâm cao, kết quả nổi bật 

Tại hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Chương trình phối hợp hoạt động về KHCN và ĐMST giữa Bộ KHCN và UBND thành phố, diễn ra tháng 3-2024, đồng chí Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội Hải Phòng nêu rõ, qua 5 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 45, 4 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội 16 Đảng bộ thành phố, Hải Phòng vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, tiếp tục ổn định và phát triển toàn diện với nhiều điểm sáng nổi bật như: Tốc độ tăng trưởng kinh tế duy trì 9 năm liền đạt ở mức hai con số; tỷ trọng giá trị sản phẩm công nghiệp công nghệ cao trong công nghiệp chế biến, chế tạo đạt 59%...Trong thành tựu chung đó, có sự nỗ lực, quyết tâm rất lớn và đóng góp quan trọng của KHCN và ĐMST thành phố.

 Nhìn lại giai đoạn từ năm 2019 đến nay, một trong những đóng góp nổi bật của ngành KHCN và ĐMST thành phố là sự phát triển mạnh mẽ của thị trường KHCN, thúc đẩy hoạt động đổi mới công nghệ trong các ngành, lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm của thành phố, góp phần đưa tỷ lệ giá trị sản phẩm công nghệ, kỹ thuật cao trong GRDP và giá trị sản xuất công nghiệp tăng dần qua các năm. Phó giám đốc Sở KHCN Nguyễn Đình Vinh cho biết, thông qua các chính sách phát triển thị trường KHCN, thúc đẩy, hỗ trợ đổi mới công nghệ, chuyển giao công nghệ góp phần nâng cao các chỉ số về công nghệ của Hải Phòng, như: Tốc độ đổi mới công nghệ tăng dần qua các năm, đạt 15,02% năm 2023, đạt bình quân 14,8% trong cả giai đoạn; tỷ lệ giá trị sản phẩm công nghiệp công nghệ cao trong công nghiệp chế biến, chế tạo tăng từ 43% (năm 2018) lên 60,6% (năm 2023); tỷ trọng năng suất các yếu tố tổng hợp đóng góp vào GRDP (TFP) tăng đều hằng năm, đạt 43,3% (2023), tiệm cận mức 45% được Nghị quyết 45 đề ra. Các văn bằng bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ xuất phát từ doanh nghiệp, cá nhân phần lớn được ứng dụng vào thực tiễn sản xuất, chiếm hơn 65%. Số lượng doanh nghiệp KHCN ngày càng tăng với 53 đơn vị, tạo tiền đề cho sự phát triển nguồn cung của thị trường KHCN thành phố. Nhiều dự án đầu tư vào Hải Phòng của các tập đoàn lớn trong giai đoạn này đều sản xuất sản phẩm có hàm lượng công nghệ, kỹ thuật cao, như: Ô tô của VinFast; tivi, điện thoại, màn hình của LG Electronics, LG Display; lốp xe của Bridgestone…

Thị trường khoa học - công nghệ phát triển mạnh mẽ 

Để đạt được thành tích nổi bật trên, trong giai đoạn 2019-2023, Thành ủy, HĐND, UBND thành phố tập trung cao công tác lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện hiệu quả các chương trình gồm: Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế thành phố; tăng cường tiềm lực KHCN thành phố; đổi mới công nghệ thành phố các giai đoạn; kế hoạch “Thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào thành phố Hải Phòng trong các ngành, lĩnh vực ưu tiên”; hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ thành phố; kế hoạch phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành phố. Các chương trình, kế hoạch tập trung vào hỗ trợ, định hướng các hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, hình thành nguồn tài sản trí tuệ trên địa bàn thành phố, tạo nguồn cung cho thị trường KHCN. Mặt khác, các hoạt động trong khuôn khổ các chương trình, kế hoạch trên hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới, chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo, tiếp cận với thị trường KHCN trong nước và quốc tế, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm công nghệ, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp; trong đó Chương trình đổi mới công nghệ thành phố là chương trình chủ đạo thúc đẩy phát triển thị trường KHCN của thành phố. Từ năm 2019 đến 2023, thành phố lựa chọn hỗ trợ 35 dự án khởi nghiệp. 

Thành phố từng bước hoàn thiện thể chế về phát triển thị trường KHCN, nhất là các cơ chế, biện pháp về ứng dụng, đổi mới công nghệ, phát triển nguồn cung, cầu KHCN, giao quyền sở hữu kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, hỗ trợ và phát triển tổ chức trung gian; chính sách khuyến khích, hỗ trợ các ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo...Các quy định pháp lý, cơ chế, chính sách là công cụ quan trọng để tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi, minh bạch cho các bên tham gia vào các hoạt động giao dịch của thị trường trong nước và quốc tế. 

Về nguồn cung cho thị trường KHCN, Hải Phòng thực hiện gần 300 nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ cấp thành phố, trong đó có 69 nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển ứng dụng công nghệ trên các lĩnh vực công nghiệp, tự động hóa, hóa chất, nông nghiệp, thủy sản, xử lý môi trường. Đồng thời, thành phố phê duyệt các nhiệm vụ hỗ trợ xây dựng lộ trình đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng, chuyển đổi số với 16 doanh nghiệp, hỗ trợ 35 dự án khởi nghiệp ĐMST; cấp 28 giấy chứng nhận đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ có nguồn gốc nước ngoài, có hàm lượng công nghệ, tự động hóa cao. 

Cùng giai đoạn này, hoạt động kết nối giao dịch công nghệ được triển khai hiệu quả thông qua các tổ chức trung gian và Sàn Giao dịch công nghệ, thiết bị thành phố. Qua đó, mỗi năm thu hút hơn 80.000 lượt khách tham quan, trao đổi, tìm kiếm sản phẩm KHCN, cung cấp 6.263 thông tin về công nghệ và thiết bị chào bán, tìm mua; tổ chức kết nối hơn 700 tổ chức, doanh nghiệp đến gặp gỡ, giao dịch, thương thảo ký kết hợp đồng; 62 hội thảo, khóa đào tạo, tập huấn nâng cao nhận thức, kỹ năng quản lý công nghệ; 3 phiên đấu giá công nghệ, 15 cuộc kết nối cung cầu công nghệ giữa doanh nghiệp Việt Nam với doanh nghiệp các nước có trình độ công nghệ cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, Israel, Hà Lan; 7 chợ công nghệ và thiết bị cung cấp hàng nghìn thông tin công nghệ, thiết bị cho các tổ chức, doanh nghiệp… Trở thành một trong những sàn giao dịch công nghệ sôi động bậc nhất cả nước, Hải Phòng được Bộ KHCN lựa chọn làm điểm kết nối cung cầu công nghệ vùng Đồng bằng sông Hồng. Hằng năm, thành phố phối hợp Bộ KHCN và các đơn vị liên quan tổ chức Techfest Hải Phòng quy mô vùng, quốc gia, thúc đẩy hình thành hệ sinh thái ĐMST của thành phố và vùng Đồng bằng sông Hồng.

Tiếp tục kiên định mục tiêu phát triển 

Nghị quyết 45 xác định mục tiêu phát triển Hải Phòng thành thành phố đi đầu cả nước trong thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, trung tâm nghiên cứu quốc tế về ứng dụng, phát triển KHCN. Để KHCN thực sự trở thành nguồn lực đột phá thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, Thứ trưởng Bộ KHCN Hoàng Minh cho rằng, cần chú trọng đến đặc thù “có rủi ro, độ trễ” của KHCN và ĐMST trong quá trình phát triển, ứng dụng; coi kết quả KHCN như loại hàng hóa đặc biệt, được lưu thông, thương mại hóa trên thị trường; doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể để đưa công nghệ vào cuộc sống. Vì vậy, thành phố cần có thêm cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng, đổi mới và làm chủ công nghệ; tránh tình trạng nhập khẩu công nghệ lạc hậu hoặc gây ô nhiễm môi trường. Với điều kiện sẵn có về tiềm lực con người và hạ tầng, Hải Phòng có điều kiện thúc đẩy chuyển giao KHCN. Đồng thời, Hải Phòng cần hết sức quan tâm đến khởi nghiệp ĐMST, để thành phố trở thành trung tâm ĐMST của khu vực và cả nước. 

Hải Phòng đang phát triển nhanh, bứt phá, phấn đấu hoàn thành các nhiệm vụ, mục tiêu theo Nghị quyết 45. Trước yêu cầu ngày càng cao của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đòi hỏi thành phố tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động nghiên cứu khoa học, ĐMST, ứng dụng nhanh các kết quả KHCN vào đời sống kinh tế - xã hội, hướng tới trở thành thành phố công nghiệp phát triển hiện đại, thông minh, bền vững, tầm cỡ hàng đầu khu vực và thế giới.