Thắp sáng "Ngọn lửa Cát Bi"

Cuộc "tổng diễn tập" của cả nước

Khi xem chủ đề "Cát Bi rực lửa" trong phần trưng bày "Hải Phòng chia lửa với chiến trường Điện Biên Phủ", anh Nguyễn Ngọc Trường, ở phố Minh Khai (quận Hồng Bàng) bày tỏ: "Nếu như không xem sơ đồ diễn biến trận tập kích sân bay Cát Bi, ngày 7-3-1954, tôi khó có thể hình dung trận đánh "xuất quỷ nhập thần" của bộ đội ta cách đây 70 năm… là thật!". Chi tiết ấn tượng nhất với anh Trường là đoạn nội dung miêu tả ngắn gọn: "Chuẩn bị 7 tháng, đánh thắng trong 15 phút. Xuất kích từ Hoà Nghĩa, huyện Kiến Thụy (nay là phường Hòa Nghĩa, quận Dương Kinh), bộ đội ta tiến tới sát máy bay mất hơn 6 giờ, nhưng khi rút ra cũng bằng đường ấy chỉ mất có 46 phút, kể cả bơi qua sông!" (Trích sách "Tập kích sân bay Bạch Mai, Gia Lâm, Cát Bi", NXB Quân đội Nhân dân, năm 1962). Bên cạnh đó, sơ đồ mô tả chi tiết hàng rào tháp canh của địch, những hàng rào tự nhiên sông sâu, đất trống, đường vào đánh và đường trở ra của quân ta được đánh dấu đỏ với từng mốc giờ cụ thể...

Cũng trong chủ đề này, những hình ảnh, tư liệu, hiện vật đắt giá, như: Mảnh nắp hầm bí mật tại nhà người dân xã Hoà Nghĩa (huyện Kiến Thụy) - nơi các trinh sát và bộ đội vẽ sơ đồ sân bay Cát Bi năm 1954; chai đựng nước mắm bộ đội Kiến An uống chống rét khi bơi qua sông khi trinh sát; mái chèo đưa các chiến sĩ qua sông; khẩu súng Tuyn bộ đội Kiến An sử dụng tập kích vào sân bay Cát Bi đêm 6-3-1954... "làm sống lại" trận tập kích sân bay Cát Bi cách đây 70 năm.

Tài liệu ở phòng trưng bày dẫn dắt người xem qua những mốc son lịch sử: Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, ngày 2-9-1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. Ngay sau đó, chính quyền non trẻ và nhân dân Việt Nam phải đối mặt với sự quay trở lại xâm lược của thực dân Pháp. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Hồ Chủ tịch, quân dân ta càng chiến đấu càng trưởng thành, liên tiếp giành nhiều thắng lợi qua các chiến dịch: Việt Bắc 1947, Biên giới 1950, Trung du - đường số 18, Hà Nam Ninh 1951, Tây Bắc - Thượng Lào 1952-1953... Đặc biệt, chiến dịch Đông Xuân 1953-1954, mà đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ buộc thực dân Pháp ký Hiệp định Geneve chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Đông Dương. Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, miền Nam tiếp tục công cuộc đấu tranh, thống nhất nước nhà. Trong cuộc kháng chiến gian khổ và anh dũng ấy, quân, dân Hải Phòng lập nên những chiến công xuất sắc, vang dội: Nhà hát lớn, Sở Dầu, Tiên Lãng, Kiến An, đường 5… và nhất là trận tập kích sân bay Cát Bi góp công cùng dân tộc làm nên Điện Biên Phủ "Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu". Sinh thời, Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng viết: "Cuộc chiến đấu anh dũng của những người con Hải Phòng như cuộc tổng diễn tập thực sự của cả nước…", để từ đây 9 năm trường kỳ kháng chiến chống Pháp, quân và dân Hải Phòng luôn ngẩng cao đầu, viết nên trang sử vàng truyền thống "Trung dũng - Quyết thắng"…

Tái hiện "bản hùng ca chiến thắng"

Theo Giám đốc Bảo tàng Hải Phòng Bùi Thị Nguyệt Nga, ở phần trưng bày "Điện Biên Phủ, bản hùng ca chiến thắng", với 101 hình ảnh, 16 hiện vật tái hiện sinh động chiến dịch Điện Biên Phủ bắt đầu từ ngày 13-3 đến ngày 7-5-1954, diễn biến qua 3 đợt. Đợt 1 (từ ngày 13 đến ngày 17-3-1954), quân ta đập tan thế trận phòng ngự vòng ngoài của địch ở phía Bắc và Đông Bắc, diệt cứ điểm Him Lam ngày 13-3, đồi Độc Lập ngày 15-3, bao vây bức hàng cụm cứ điểm Bản Kéo ngày 16-3, buộc Pháp phải tăng lực lượng phòng thủ các điểm cao phía Đông, bảo vệ khu trung tâm Mường Thanh. Đợt 2 (từ ngày 30-3 đến ngày 30- 4), quân ta tiến công tiêu diệt các cứ điểm E, D1, D2, C1 trên dãy đồi phía Đông và 106, 311 trên hướng Tây Bắc sân bay Mường Thanh, nhưng đánh cứ điểm A1, C2, 105 không thành công, địch phản kích chiếm lại nửa đồi C1. Từ ngày 16-4, quân ta phát triển trận địa bao vây tiến công, đánh lấn các cứ điểm 102, 206, đánh lui nhiều đợt phản công của địch. Đợt 3 (từ ngày 1-5 đến ngày 7- 5), quân ta đánh chiếm các điểm cao còn lại ở phía Đông (C1, C2, A1). 15 giờ ngày 7-5-1954, quân ta tổng công kích vào trung tâm Mường Thanh, bắt tướng De Castries và toàn bộ Bộ Tham mưu tập đoàn cứ điểm, buộc địch còn lại ở phân khu trung tâm phải đầu hàng.

Không chỉ tái hiện "bản hùng ca chiến thắng", ở phần trưng bày này có nhiều hình ảnh, hiện vật thể hiện quân và dân Hải Phòng một lòng hướng về, đóng góp sức người, sức của cho chiến dịch Điện Biên Phủ. Tiêu biểu, hình ảnh đồng chí Nhàn (người Hải Phòng) ngồi dưới cầu Mường Thanh gọi điện cho pháo binh ta bắn vào ụ súng đầu cầu và sân bay Mường Thanh vào lúc 10 giờ sáng 7-5-1954; hình ảnh Bác Hồ gắn Huân chương Chiến công hạng Nhất và huy hiệu "Chiến sĩ Điện Biên" tặng 5 chiến sĩ xuất sắc trong chiến dịch Điện Biên Phủ ngày 19-5-1954 (trong đó có đồng chí Nguyễn Quang Thuận, người Kiến Thụy); hình ảnh các tầng lớp nhân dân thành phố vui mừng chào đón bộ đội tiếp quản tại quảng trường Nhà hát thành phố, ngày 13-5-1955.

"Trưng bày 70 năm Chiến thắng Cát Bi - Điện Biên Phủ giúp đông đảo các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ hiểu thêm sức mạnh tinh thần, sự đóng góp của đồng bào, chiến sĩ cả nước, trong đó có quân và dân Hải Phòng trong thắng lợi của chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ. Qua sự kiện này, Bảo tàng Hải Phòng mong muốn khơi dậy niềm tự hào trong mỗi người dân thành phố Cảng về truyền thống cách mạng, quyết tâm học tập, rèn luyện để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, thành phố trong thời kỳ mới", Giám đốc Bảo tàng Hải Phòng Bùi Thị Nguyệt Nga nêu rõ./.