(HPĐT)- Việc thành phố bắt đầu triển khai thực hiện thu giá mới đối với nhà thuê ở chung cư mới xây dựng thuộc tài sản công tại Hải Phòng là vấn đề đang được dư luận quan tâm, trao đổi. Tại Nghị quyết số 88/NQ-HĐND được ban hành tại kỳ họp thường lệ cuối năm 2024, HĐND thành phố thông qua một số nội dung của Đề án thu nộp tiền thuê nhà ở thuộc tài sản công tại các khu chung cư trên địa bàn Hải Phòng, phạm vi áp dụng đối với 12 chung cư thuộc tài sản công mới xây dựng sử dụng cho các hộ dân thuê nhà để ở. Nguyên tắc là tính đúng, tính đủ, bảo toàn vốn đầu tư, tránh thất thoát tài sản của Nhà nước; đồng thời việc điều chỉnh giá thuê nhà tại các chung cư thực hiện theo lộ trình. Trong đó, chung cư thuộc Nhóm 1 (gồm 4 chung cư HH Đồng Quốc Bình) sẽ điều chỉnh giá thuê tăng dần trong 10 năm đầu, ổn định từ năm thứ 11 đến khi hết niên hạn sử dụng công trình. Căn cứ Nghị quyết số 88, UBND thành phố ban hành quyết định cụ thể về giá thuê theo lộ trình với từng chung cư, như 4 chung cư HH Đồng Quốc Bình là từ tháng 1-2025. Giá thuê mới được điều chỉnh cho thấy nguyên tắc “tính đúng, tính đủ” với từng công trình, chứ không “đổ đồng”. Chẳng hạn, năm 2025, với HH1-HH2 là 30.028 đồng/m2/tháng; còn HH3-HH4 là 31.635 đồng/m2/tháng. 

Được biết, hiện các hộ thuê nhà tại chung cư mới thuộc tài sản công ở Hải Phòng từ lâu nay vẫn được tạm tính giá thuê rất thấp, nhờ được thành phố trợ giá. Với 4 chung cư HH Đồng Quốc Bình là 10.000 đồng/m2/tháng. Vì thế, khi điều chỉnh giá thuê, nhiều người không vui và phản ứng. Tại hội nghị phổ biến về việc điều chỉnh do ngành chức năng và quận Ngô Quyền tổ chức cuối tuần qua, người thuê kiến nghị “giữ nguyên” giá thuê như cũ.

Tâm lý mong muốn được thuê “nhà đẹp, giá rẻ” dễ hiểu, dễ thông cảm. Tuy nhiên, về lý và cả về tình thì không ổn, vì nhiều lẽ. Trước hết, những thông tin lan truyền rằng giá thuê tăng cao gấp 7-9 lần mức giá hiện tại là chưa chuẩn và đầy đủ. Giá thuê tăng theo lộ trình với từng bước ngắn, theo sự phát triển của đời sống kinh tế- xã hội. Như với 4 chung cư HH Đồng Quốc Bình, nếu giá thuê năm 2025 tăng khá cao, gấp 3 lần, thì năm 2026 chỉ khoảng 3,5 lần, năm 2027 chưa đến 4 lần... Đúng là cuối lộ trình, giá thuê có thể gấp 7 lần thật, nhưng đó sẽ là câu chuyện của 10 năm nữa. Vào 2035, với đà phát triển như hiện tại của Hải Phòng, thu nhập và mức sống của người dân có thể tăng tới độ mà giá trên so “không thấm vào đâu”. 

Nhìn rộng hơn nữa, việc điều chỉnh giá thuê nhà cũng là một sự “xóa bao cấp” về nhà ở, tạo công bằng, hài hòa hơn trong tương quan với rất nhiều người dân không hoặc chưa có điều kiện, cơ hội được thuê nhà thuộc sở hữu công. Đồng thời, thành phố đã, đang xem xét, áp dụng cơ chế hỗ trợ phù hợp điều kiện người thuê, như hỗ trợ tiền thuê nhà với hộ gia đình chính sách với mức từ 65% đến 100%, là sự đãi ngộ đáng kể. 

Thực tế, “vấn nạn” nhà tập thể, chung cư cũ nát, xuống cấp, người dân sống trong nguy hiểm, khổ sở, nhếch nhác cảnh quan đô thị đang hiện hữu ở các thành phố lớn, nhưng “lời giải” thì bế tắc, như Hà Nội hay thành phố Hồ Chí Minh. Nhờ cách làm táo bạo, Hải Phòng bước đầu đột phá giải quyết, kết quả là nhiều chung cư mới hiện đại, đồng bộ như HH1-4 được xây dựng, cải thiện vượt bậc đời sống cư dân. Tuy nhiên, trên địa bàn còn nhiều nhà tập thể cũ nát cần cải tạo, xây mới, nhiều hộ dân cần cải thiện điều kiện ăn ở, trong khi cơ chế, chính sách thực hiện vẫn không ít vướng mắc, khó khăn. Đòi hỏi nguồn vốn rất lớn (4 chung cư HH khoảng 2.500 tỷ đồng), để tiếp tục thực hiện chủ trương của thành phố về cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, phải huy động mọi nguồn lực, cả Nhà nước, doanh nghiệp, người dân “xắn tay cùng làm”. Việc tính đúng, tính đủ giá thuê nhà không chỉ bảo toàn vốn của Nhà nước, mà còn tạo lực để tiếp tục xây dựng lại chung cư cũ nát, đồng thời có nguồn để bảo dưỡng, bảo đảm duy trì tiện ích hiện đại, đồng bộ của các chung cư mới đang hoạt động. Là người thụ hưởng, sử dụng, người thuê nhà nên chung tay trong công cuộc này.