(HPĐT)- Nhằm phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX), nhà nước có nhiều chính sách ưu đãi về thuế đối với các HTX, nhất là các HTX hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp. Tuy nhiên, để các chính sách nhanh chóng đưa vào thực tiễn, giúp các đơn vị nắm bắt, tiếp cận kịp thời, cần có cơ chế, chính sách thuế đặc thù đối với khu vực này.

Các chính sách ưu đãi về thuế là “đòn bẩy” giúp khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển. Trong ảnh: Công nhân Công ty CP giống gia cầm Lượng Huệ trong dây chuyền sản xuất. Ảnh: TRUNG KIÊN

Nhiều chính sách ưu đãi về thuế 

Hiện, toàn thành phố có 373 HTX, Liên hiệp HTX, Quỹ Tín dụng nhân dân đang hoạt động ở các lĩnh vực, ngành nghề. Trong đó, có 212 HTX hoạt động ở lĩnh vực nông nghiệp; 35 HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp; 46 HTX dịch vụ thương mại; 8 HTX dịch vụ điện; 8 HTX dịch vụ nước sạch và vệ sinh môi trường; 28 HTX vận tải; 10 HTX xây dựng... Nhiều mô hình HTX kiểu mới, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ, cơ giới hóa sản xuất, kinh doanh đa ngành, đa lĩnh vực, đóng góp tích cực vào ngân sách nhà nước. 

Giám đốc Công ty CP Tre Thánh Gióng Đặng Quang Trung cho biết, 10 năm qua, đơn vị thường xuyên cung cấp sản phẩm cho thị trường nội địa và xuất khẩu sang Mỹ nên có xuất hóa đơn. Do vậy, đơn vị là đối tượng chịu thuế theo quy định. Hiện, đơn vị đang thực hiện nghĩa vụ nộp các loại thuế giá trị gia tăng VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp. Năm 2024, đơn vị nộp ngân sách nhà nước gần 100 triệu đồng. 

Đây là một trong số các HTX hoạt động hiệu quả và thực hiện đúng nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước. Theo số liệu của Cục Thuế thành phố, trong tổng số 373 HTX, Liên hiệp HTX, quỹ tín dụng nhân dân đang hoạt động trên các lĩnh vực, ngành nghề, mới có 211 HTX có thực hiện nghĩa vụ thuế với nhà nước (chiếm 56,57% tổng số HTX). Năm 2024, khu vực KTTT thành phố đóng góp 45,7 tỷ đồng tiền thuế. Theo quy định, các thành phần KTTT phải chịu các sắc thuế, bao gồm: thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và lệ phí môn bài (nếu có phát sinh hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, cung cấp các dịch vụ hoặc có thu nhập thuộc đối tượng chịu thuế theo quy định). Riêng các HTX có thu nhập từ trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản hoặc thu nhập từ thực hiện dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ nông nghiệp được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp. Chính sách thuế giúp một số HTX giảm bớt khó khăn, nâng cao năng lực cạnh tranh. Như HTX sinh thái Ba Thôn (xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy) được miễn giảm tiền thuế môn bài, hỗ trợ thuê lại ruộng của bà con để tổ chức sản xuất tập trung…

Tính toán thời gian miễn, giảm phù hợp 

Mặc dù có nhiều chính sách ưu đãi, song không ít HTX khó tiếp cận với các chính sách hỗ trợ về thuế. HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Kênh Giang được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 2017 và được miễn thuế đến năm 2021, nhưng từ năm 2022 đến nay, trong thời gian gia hạn hồ sơ, HTX vẫn phải thực hiện các nghĩa vụ thuế mà không được miễn, giảm. Một số HTX nông nghiệp gặp khó khăn trong kê khai hóa đơn đầu vào như hóa đơn điện, nước; chưa nắm rõ việc nộp thuế đối với sản phẩm nông nghiệp qua sơ chế và các sản phẩm nông nghiệp được nhập về để giao dịch buôn bán, việc nộp thuế cá nhân khi chia lợi nhuận cho thành viên HTX… 

Chủ tịch Liên minh HTX thành phố Ngô Ngọc Khánh cho biết, qua rà soát, các HTX, đơn vị thành viên gặp nhiều khó khăn trong xác định nguyên tắc, kê khai, trình tự thủ tục... cả trong thực hiện nghĩa vụ nộp và hưởng chính sách ưu đãi về thuế, phí và lệ phí. Căn cứ Điều 22, Luật HTX năm 2023 quy định chính sách thuế, phí và lệ phí có hiệu lực từ ngày 1-7-2024, các thành phần KTTT được hưởng 6 nhóm chính sách ưu đãi về thuế, phí và lệ phí. Để kịp thời hỗ trợ thông tin pháp luật, tổ chức thực hiện hiệu quả chính sách của Đảng và Nhà nước, tạo động lực thúc đẩy KTTT, HTX phát triển, cuối năm 2024, Liên minh HTX thành phố phối hợp Cục Thuế thành phố tổ chức hội nghị chuyên đề về chính sách thuế đối với HTX, nhằm kịp thời thông tin pháp luật về thuế, cũng như trao đổi, hướng dẫn đối với từng kiến nghị của các HTX, đơn vị thành viên. Đại diện Cục Thuế thành phố phổ biến pháp luật về thuế hiện hành đối với HTX và hướng dẫn nghĩa vụ thuế đối với HTX, liên hiệp HTX. Đồng thời, trao đổi, giải đáp các kiến nghị, vướng mắc theo các nhóm nội dung liên quan đến dịch vụ thu gom rác thải bảo vệ môi trường; sản xuất, kinh doanh các mặt hàng OCOP... Trên cơ sở đó, giúp các HTX nắm rõ quy định của pháp luật về thuế, phí, lệ phí cũng như giải quyết ngay vướng mắc từ khi phát sinh. 

Tuy nhiên, để các HTX dễ dàng tiếp cận, thụ hưởng các chính sách ưu đãi về thuế, giúp các cơ quan thuế thực hiện hiệu quả chính sách, nhà nước cần sớm có hướng dẫn, chính sách riêng về thuế cho khu vực KTTT, “đúng, trúng” với nhu cầu của HTX. Trong đó, tính toán thời gian miễn, giảm phù hợp để khuyến khích HTX phát triển quy mô, đổi mới công nghệ hiện đại. Về lâu dài, các HTX, đặc biệt là HTX nông nghiệp cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, nắm bắt các chính sách về thuế, chú trọng hơn công tác kế toán thuế, kiểm toán độc lập, giúp việc điều hành, quản lý tài chính của HTX minh bạch, thuận lợi hơn.