(HPĐT)- Đấu thầu sản phẩm dịch vụ công ích đang được thành phố thực hiện với thời hạn 1 năm. Cơ chế này hiện bộc lộ nhiều bất cập, rào cản lớn đối với hoạt động của nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này trên địa bàn thành phố. Để nâng cao chất lượng dịch vụ và cũng là “cởi trói” cho doanh nghiệp, rất cần thành phố xem xét điều chỉnh tăng thời hạn đấu thầu trên cơ sở bảo đảm các quy định của nhà nước.

Lĩnh vực thu gom và xử lý rác thải đô thị đang áp dụng cơ chế đấu thầu thời hạn 1 năm. Ảnh: HOÀNG PHƯỚC

"Băng bó" hoạt động của doanh nghiệp 

Chủ tịch HĐQT Công ty CP công viên cây xanh Hải Phòng Lê Anh Tuân cho biết, từ năm 2010, sản phẩm dịch vụ công ích lĩnh vực duy tu, bảo trì vườn hoa, công viên cây xanh được thực hiện theo phương thức đấu thầu. Thời hạn đấu thầu được thành phố duy trì áp dụng từ đó đến nay là 1 năm. Qua thực tế hoạt động, cơ chế đấu thầu này thực sự chưa phù hợp, tác động trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp. Công ty khó chủ động kế hoạch sản xuất, tốn kém chi phí, thời gian, nhất là không khuyến khích được doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư nâng cao chất lượng dịch vụ. Để thực hiện công tác đấu thầu liên quan nhiều trình tự thủ tục. Từ thời điểm thành phố giao dự toán, phê duyệt trình tự đến hoàn thiện thủ tục đấu thầu, đủ điều kiện thi công ngoài thực tế cần thời gian từ 3-6 tháng. Nhiều hạng mục đủ điều kiện triển khai đã là thời điểm cuối năm; trong khi các dịch vụ công ích là phục vụ thường xuyên, tác động hằng ngày đến đời sống người dân, cảnh quan đô thị thành phố. 

Đồng chí Lê Anh Tuân phân tích thêm, để bảo đảm thực hiện và nâng cao chất lượng dịch vụ duy tu, bảo trì vườn hoa, công viên cây xanh, công ty phải đầu tư máy móc, thiết bị, tuyển dụng nhân lực đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên, với cơ chế thời hạn đấu thầu 1 năm như hiện nay, doanh nghiệp chưa đủ “mặn mà” để huy động vốn đầu tư máy móc, trang thiết bị cũng như tuyển dụng nhân lực để mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh, cải thiện chất lượng dịch vụ khi không chắc chắn năm sau có trúng thầu tiếp hay không? Mặc dù trong lĩnh vực này, công ty là đơn vị “có tiếng” ở miền Bắc với kinh nghiệm hơn 40 năm. 

Vướng mắc từ cơ chế đấu thầu cũng đang là rào cản đối với nhiều doanh nghiệp công ích khác trên địa bàn thành phố trong các lĩnh vực thoát nước, điện chiếu sáng, thu gom và xử lý rác thải… Đây cũng chính là nguyên nhân sâu xa khiến nhiều khu vực bóng đèn chiếu sáng hỏng, dù kinh phí không lớn nhưng không thể thay thế, sửa chữa kịp thời. Hay hố ga mất nắp, hỏng, nguy cơ mất an toàn nhưng khó thay thế, xử lý ngay. Nếu theo đúng quy định của luật, doanh nghiệp chỉ thực hiện nhiệm vụ khi trúng thầu. Vậy trong thời gian để hoàn thiện công tác đấu thầu từ 3-6 tháng, nếu làm đúng quy định, nhiệm vụ này sẽ bị bỏ trễ? Do đó, cơ chế đấu thầu với thời hạn 1 năm đang áp dụng thực sự bất cập, không chỉ băng bó hoạt động của doanh nghiệp mà tác động trực tiếp, khó bảo đảm tính kịp thời đối với nhiều lĩnh vực công ích, ảnh hưởng đời sống dân sinh thành phố.

Chồng chéo giữa các quy định, hướng dẫn 

Theo Trưởng Phòng Tài chính - Kế hoạch Sở Xây dựng Nguyễn Thị Hoa, tỷ suất lợi nhuận đối với các doanh nghiệp công ích hiện không lớn, chủ yếu vì nhiệm vụ chính trị. Việc điều chỉnh kéo dài, tăng thời hạn đấu thầu có lợi cho cả doanh nghiệp và nhà nước, thuộc thẩm quyền quyết định của UBND thành phố. Hiện, Hà Nội đang áp dụng thời hạn đấu thầu dịch vụ công ích từ 3-5 năm, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu áp dụng thời hạn 10 năm, nhiều địa phương khác cũng vậy. Do đó, Sở Xây dựng đề xuất thành phố xem xét điều chỉnh tăng thời hạn đấu thầu dịch vụ công ích và trong thời hạn đấu thầu sẽ điều chỉnh giá dịch vụ hằng năm để phù hợp theo thị trường. 

Tại chương trình giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố tại Công ty CP công viên cây xanh Hải Phòng về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật trong quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, Phó giám đốc Sở Tài chính Hoàng Đình Bình cho biết, đầu thầu dịch vụ công ích hiện căn cứ trên cơ sở quy định của Luật Đấu thầu, Luật Ngân sách và Nghị định 32/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước từ nguồn kinh phí chi thường xuyên. Luật Đấu thầu không quy định thời hạn, song quy định nguyên tắc phải có dự toán, tức là căn cứ cấp có thẩm quyền giao dự toán quyết định. Việc giao dự toán thực hiện theo Luật Ngân sách và thành phố đang thực hiện giao dự toán hằng năm, do đó, công tác đấu thầu dịch vụ công ích được thực hiện hằng năm. Về đề xuất tăng thời hạn đấu thầu lên từ 3-5 năm, UBND thành phố giao Sở Tài chính nghiên cứu đề xuất. Hiện, Sở đang nghiên cứu, tham khảo từ các địa phương để tham mưu thành phố cách làm phù hợp, có thể xem xét việc đề xuất sửa đổi Nghị định 32/2019/NĐ-CP. 

Thành phố đang tích cực cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nhằm thu hút và tạo điều kiện thuận lợi phát triển doanh nghiệp. Sau cổ phần hóa, các doanh nghiệp công ích có những thuận lợi nhất định, chủ động hơn trong phát triển sản xuất kinh doanh. Qua đó, một mặt bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị đối với thành phố; mặt khác tạo thêm việc làm ổn định người lao động, đóng góp ngân sách. Vì vậy, vướng mắc trong cơ chế đấu thầu hiện đang thực hiện rất cần thành phố quan tâm, sớm có hướng tháo gỡ, giúp các doanh nghiệp tăng tính chủ động, mở rộng quy mô, phát triển sản xuất - kinh doanh hiệu quả hơn vì mục tiêu chung phát triển thành phố.