Bác sĩ Đỗ Đình Toàn thăm hỏi người bệnh điều trị tại Trung tâm Ung bướu (Bệnh viện Việt-Tiệp).

(HPĐT)- Ung thư gan tiến triển thầm lặng, giai đoạn sớm thường không có triệu chứng nên phần lớn người bệnh được phát hiện muộn. Vì vậy, với những người có yếu tố nguy cơ như bệnh viêm gan B, C, xơ gan, người uống rượu nhiều hoặc trong gia đình từng có người ung thư gan, nên thường xuyên kiểm tra để phát hiện bệnh sớm. Thạc sĩ, bác sĩ Đỗ Đình Toàn, Phó giám đốc Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện hữu nghị Việt - Tiệp trao đổi với phóng viên Báo Hải Phòng về căn bệnh này và những thông tin liên quan.

- Bác sĩ cho biết rõ hơn về các loại ung thư gan và nguyên nhân của bệnh?

- Ung thư gan chia thành 2 loại: ung thư gan nguyên phát và ung thư gan thứ phát. Trong đó, ung thư gan nguyên phát là ung thư xuất phát từ gan, phổ biến là ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). Ngoài ra, còn có ung thư đường mật trong gan, ung thư nguyên bào gan (hiếm gặp) và Sarcoma mạch máu. Ung thư gan thứ phát là ung thư xuất phát từ các cơ quan khác di căn sang gan.

Về nguyên nhân gây ung thư gan, ung thư biểu mô tế bào gan liên quan mật thiết với sự nhiễm virus viêm gan B, C. Việt Nam có tỷ lệ nhiễm virus viêm gan cao trên thế giới, kéo theo tỷ lệ ung thư gan cũng rất cao. Ngoài ra, ung thư gan nguyên phát còn hay gặp ở những người có gan tổn thương do dị tật bẩm sinh, người lạm dụng rượu, độc tố Alflatoxin được tạo ra từ các chất có trong gạo và ngũ cốc bị ẩm mốc cũng làm tăng tỷ lệ mắc ung thư biểu mô tế bào gan…

- Các biểu hiện thường thấy của ung thư gan là gì?

- Ung thư gan tiến triển thầm lặng, không có biểu hiện ở giai đoạn sớm, phần lớn bệnh được phát hiện khi ở giai đoạn muộn. Một số trường hợp phát hiện sớm do người bệnh đi khám sức khỏe định kỳ. Các biểu hiện xuất hiện rõ khi khối u phát triển và lớn hơn trước. Chúng ta có thể nhận biết qua một số dấu hiệu, như: mệt mỏi, kém ăn, bụng đầy chướng, cảm giác ngứa da; gầy sút nhanh, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, chán ăn; đau nặng tức hạ sườn phải, vàng da, vàng mắt, phân nhạt màu…

- Vậy những người nào được cho là có yếu tố nguy cơ mắc ung thư gan cần tầm soát, phát hiện bệnh sớm?

- Khi người bệnh có các biểu hiện thường là lúc bệnh ở giai đoạn muộn và tiên lượng không cao. Vì thế, khám tổng thể sức khỏe định kỳ là phương pháp được khuyến cáo để tầm soát, phát hiện sớm ung thư gan nhằm có hướng điều trị tốt. Những người cần khám định kỳ và theo dõi sát nguy cơ ung thư gan, như: người nhiễm viêm gan virus; người có bố, mẹ hoặc anh chị em ruột bị ung thư gan, viêm gan virus; người nghiện rượu; xơ gan…

Việc phát hiện sớm ung thư gan ngay từ khi chưa có biểu hiện bệnh nâng cơ hội sống sót trong vòng 5 năm cho người bệnh ung thư gan từ dưới 10% lên 70%. Do vậy, những người thuộc nhóm nguy cơ cao như viêm gan B, C, xơ gan, uống rượu nhiều, hút thuốc lá hoặc gia đình có người bị ung thư gan nên khám tầm soát định kỳ để phát hiện bệnh sớm.

- Tại Hải Phòng, người mắc ung thư gan nên đến đâu để tầm soát, điều trị?

- Tại Hải Phòng, tầm soát ung thư gan có thể thực hiện ở các cơ sở y tế tuyến quận, huyện và một số bệnh viện tuyến thành phố. Việc tầm soát phát hiện sớm ung thư gan được thực hiện từng bước, như: khám sàng lọc, tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa Ung bướu; thăm khám, đánh giá nguy cơ mắc bệnh ung thư dựa trên yếu tố tuổi tác, giới tính, tình trạng sức khỏe, nghề nghiệp, tiền sử bệnh gia đình,…cũng như thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh. Trong đó, chẩn đoán hình ảnh, siêu âm gan rất đơn giản, không có hại, chẩn đoán được khối u lớn hơn 1 cm và phát hiện những bệnh lý đi kèm như xơ gan, tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Hiện nay, tại Bệnh viện Việt - Tiệp, kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính (CT 768 lát) và cộng hưởng từ (MRI) cho phép phát hiện các khối u rất nhỏ cỡ dưới 1cm. Ngoài siêu âm đánh giá mức độ tổn thương cấu trúc bề mặt gan, bác sĩ tiến hành xét nghiệm chức năng gan để xác định nguyên nhân gây bệnh. Phương pháp sinh thiết gan được chỉ định sau cùng khi các xét nghiệm tầm soát ung thư gan khác không rõ ràng. Nếu sinh thiết dương tính cho chẩn đoán xác định ung thư gan. Nếu sinh thiết âm tính, bác sĩ khuyến cáo người bệnh thăm khám lại bằng chẩn đoán hình ảnh, thậm chí sinh thiết lại trong khoảng thời gian 2-3 tháng.

 Về điều trị ung thư gan, trên địa bàn thành phố hiện chỉ có Trung tâm Ung bướu của Bệnh viện Việt - Tiệp thực hiện các phương pháp điều trị bệnh. Trong đó, phương pháp ưu tiên trước hết là phẫu thuật (khi còn chỉ định phẫu thuật); phá hủy khối u bằng vi sóng, sóng cao tần; can thiệp nút mạch nuôi khối u; điều trị bằng thuốc nhắm trúng đích…

- Trân trọng cảm ơn bác sĩ!

Ung thư gan là một trong những căn bệnh ung thư phổ biến nhất trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ung thư gan đứng đầu về tỷ lệ tử vong trong các loại ung thư. Theo Globocan (dự án của Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế thuộc WHO), ở Việt Nam, ung thư gan hiện vượt qua ung thư phổi lên vị trí số 1 về tỷ lệ mắc mới với trung bình hơn 10 nghìn ca mắc mỗi năm và trở thành một trong số quốc gia có tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất thế giới. Tại Hải Phòng, chưa có khảo sát, thống kê mới nhưng trước đó, theo ghi nhận ung thư quần thể của PGS.TS Nguyễn Lam Hòa và cộng sự, tỷ lệ mắc ung thư gan theo tuổi là 15,12/100 nghìn dân./.