(HPĐT)- Những ngày này, giữa bầu không khí hân hoan chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975 – 30-4-2025), 70 năm ngày giải phóng HP (13-5-1955 – 13-5-2025) và Lễ hội HPĐ HP 2025, chỉ cần dạo quanh một vòng thành phố, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp màu đỏ rực rỡ của cờ Tổ quốc và cờ Đảng tung bay trong nắng. Hãy cùng chương trình Đất Cảng 360 độ khám phá cách mà các quán café ở Hải Phòng trang hoàng rực rỡ để hòa cùng không khí của những ngày tháng lịch sử.

Thắng lợi lớn đặt ra cho chúng ta những nhiệm vụ lớn, lâu dài. Ba trăm ngày đêm đấu tranh đầy gian nan, thử thách, sôi sục và quyết liệt. Trong hoàn cảnh chiến tranh đã chấm dứt, hòa bình lập lại, nhưng nhiều đồng bào, đồng chí ta vẫn đổ máu hy sinh để giữ lấy người, lấy của. Và, cũng trong những ngày vui lớn của thành phố Cảng được giải phóng, nhiều đồng chí, đồng bào ta còn phải nhận nhiệm vụ “đi theo địch” vào miền Nam, âm thầm, gian khổ trong cuộc đấu tranh mới, để rồi 20 năm sau mới có ngày sum họp.

Trong những ngày vui, ngày 2-6-1955, nhân dân Hải Phòng lại có vinh dự đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm. Tại nhà hát thành phố, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với đại biểu nhân dân Hải Phòng, Người khen: “Vừa rồi công việc tiếp quản được tốt là do bộ đội, cán bộ làm đúng chính sách, giữ vững kỷ luật, do nhân dân ta, đặc biệt là công nhân hăng hái đấu tranh”. Người nhắc nhở nhiệm vụ “tất cả mọi người chúng ta hiện nay là đấu tranh cho hòa bình, thống nhất, độc lập và dân chủ trong cả nước. Đó là cuộc đấu tranh phức tạp, gian khổ và lâu dài, bởi vì đế quốc Mỹ và phe lũ của chúng đang âm mưu phá hoại hòa bình, phá hoại thống nhất…”. Về nhiệm vụ của thành phố, Người căn dặn bộ đội, công an, công nhân, nông dân, anh em trí thức, các nhà công thương, thanh niên và nhi đồng Hải Phòng: “Sau mấy mươi năm nô lệ, nếu tính cả thời đại chiến thế giới lần thứ 2 thì chúng ta đã trải qua mười lăm năm binh lửa. Khi đối phương rút đi thì họ rút hết của cải, họ để lại cho ta những khó khăn như thất nghiệp, nghèo túng, bệnh tật. Đế quốc Mỹ lại âm mưu phá hoại. Đó là những khó khăn trước mắt chúng ta phải nhận rõ. Song khó khăn ấy là khó khăn tạm thời, chúng ta nhất định cố gắng vượt qua cho kỳ được…”.

Khi bọn lính Pháp trao vị trí gác lại cho bộ đội ta, chúng chán chường, lầm lũi bước đi trên các đường phố lạnh tanh. Trái ngược với quang cảnh trên, trong mỗi bước tiến lên của đoàn quân về giải phóng thành phố, đường phố bỗng nở tung ra trong tiếng reo hò, tiếng hân hoan hô không ngớt. Gian khổ, cay đắng bao năm mới có ngày hôm nay. Nhà nhà mở rộng cửa, già trẻ, gái trai tràn xuống đường phố. Nhiều người xông vào giữa hàng quân ôm chầm lấy những anh bộ đội, giúi vào tay các anh những bó hoa tươi mà nước mắt đầm đìa. Quân ta đi đến đâu, cổng chào, biển người, rừng cờ hoa mọc lên tới đó. Thành phố tháng Năm giữa mùa hoa phượng nở đỏ đất. Các đường phố bỗng trở thành những dòng sông đỏ cuồn cuộn chảy, xua đuổi những bọn lính thực dân như quét đi mọi thứ rác rưởi. Chiều hôm ấy, những người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam trên đất Hải Phòng đứng gác ở bến Cảng đã tận mắt chứng kiến cảnh chiếc tàu Đi-rin Boóc-đô chở những tên lính thực dân Pháp cuối cùng rời bến. Chúng còn ngoái đầu nhìn lại Hải Phòng lần cuối cùng với đầy vẻ luyến tiếc.

Trong niềm vui quê hương được giải phóng, quân và dân Hải Phòng - Kiến An vô cùng xúc động đón nhận thư khen của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người viết: “Các đơn vị bộ đội và cán bộ, nhân viên, các ngành quân, dân chính đảng đã tiếp thu khu chu vi Hải Phòng đúng kế hoạch, thế là tốt. Bác thay mặt Đảng và Chính phủ khen ngợi các cô, các chú!”. Người căn dặn: “Khu chu vi Hải Phòng rất phức tạp, sau này hãy còn nhiều khó khăn, chúng ta quyết không vì tiếp thu tốt mà tự kiêu, tự mãn, chủ quan khinh địch, trái lại, các chú bộ đội và cán bộ, công nhân viên các ngành cần phải luôn luôn: Làm đúng chính sách của Đảng và Chính phủ. Dựa vào lực lượng quần chúng. Tỉnh táo đề phòng kẻ địch âm mưu phá hoại. Quân, dân, chính đảng thật thà đoàn kết, kịp thời kiểm điểm công tác, trao đổi kinh nghiệm, thật thà tự phê bình, và phê bình để sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm, đặng tiến bộ mãi”. Ghi nhớ lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân, dân Hải Phòng chuẩn bị thật kỹ kế hoạch tiếp quản thành phố.

Theo quy định của hiệp định đình chiến, trước khi rút lui ở đâu, quân Pháp phải làm xong thủ tục bàn giao các vị trí quân sự, các công sở và cơ quan, xí nghiệp nơi đó cho các đội hành chính và trật tự của ta vào trước một tuần. Nhưng bọn thực dân Pháp, với sự đạo diễn của Mỹ, ngoan cố và xảo quyệt, chúng không muốn bàn giao lại cho chúng ta một thành phố nguyên vẹn. Vì vậy cơ sở của ta không những phục vụ cho cuộc đấu tranh giữ người, giữ của mà còn phải bí mật kiểm kê tài sản, công trình để chuẩn bị điều kiện cho các đội hành chính của ta nhận bàn giao của địch một cách đầy đủ, chính xác. Khu ủy Tả Ngạn và Ban chỉ đạo khu 300 ngày đã mở lớp bồi dưỡng cho trên 300 cán bộ, gồm những cán bộ, chiến sĩ được tôi luyện trong chiến đấu, có kinh nghiệm vào trước để nhận bàn giao của địch. Ngoài ra còn bồi dưỡng trên 100 cán bộ quản lý kinh tế để sau khi thành phố được giải phóng, số cán bộ này trực tiếp về cơ sở điều hành mọi hoạt động kinh tế, xã hội.

Cuộc đấu tranh diễn ra suốt ba ngày đêm, địch nhiều lần thay đổi thủ đoạn đối phó, kể cả việc cho một số lính ngụy và bọn lưu manh mặc quần áo tù ra trước đồng bào tuyên bố tình nguyện đi theo quân đội Pháp vào Nam. Quần chúng đã vạch trần từng thủ đoạn xảo trá của địch. Cuối cùng địch phải nhận thả hết số anh em tù giam trong trại. Ta vẫn không tin địch thả hết, nên tiếp tục đòi chúng phải cho đoàn đại biểu nhân dân vào kiểm tra trại giam. Chúng buộc phải nhượng bộ.

Địch cho người đến tháo dỡ máy và phụ tùng dự trữ ở nhà máy điện Cửa Cấm. Công nhân giữ lại. Địch huy động 200 lính đến làm áp lực. Công nhân ta vẫn kiên quyết đấu tranh. Tại đây, chúng đã 6 lần tổ chức cướp máy không thành công, chúng đành cho người đi cắt các công tơ điện trong nhà dân. Nhân dân khu phố đoàn kết đấu tranh vạch mặt không cho chúng phá hoại. Nhờ đó, đến khi ta tiếp quản, nhà máy điện vẫn hoạt động bình thường, cung cấp điện cho sản xuất và ánh sáng cho thành phố.

Cay cú trước những thất bại, đầu tháng 2, bọn địch huy động cả một trung đoàn lính Pháp và hiến binh, hàng nghìn công an, mật vụ bất ngờ xông vào bệnh viện cướp tài sản chở về Sáu Kho. Đây là cuộc hành binh có quy mô lớn của quân đội Pháp, nhưng mục đích thì vô cùng hèn hạ: Lấy đi mấy cái máy giặt và tủ lạnh của bệnh nhân.

Mặc dù bị đồng bào đối xử không thân thiện, không chịu tiếp xúc, nhưng cán bộ và bộ đội ta vẫn kiên trì vạch rõ âm mưu địch, vạch mặt những phần tử xấu đã lợi dụng mê tín, thần quyền để ép buộc đe dọa đồng bào, giải thích chính sách tự do tín ngưỡng của Chính phủ ta cho nhân dân hiểu. Mặt khác, bằng những hành động thực tế, cán bộ, bộ đội đến từng nhà thu dọn đồ đạc, của cải, cất giữ chu đáo cho đồng bào, chăm sóc lợn, gà, vườn ao, tuyệt đối không xâm phạm đến cái kim, sợi chỉ của dân. Có nơi ta đã mời được cha cố về nhà thờ làm lễ cho đồng bào.

LTS: Cách đây tròn 50 năm, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước suốt 21 năm ròng rã, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất non sông, là mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc, đưa đất nước Việt Nam vào giai đoạn phát triển mới. Thời gian qua đi, nhưng những chiến công oanh liệt và sự hy sinh vô bờ bến của dân tộc vẫn vẹn nguyên trong tâm khảm nhân dân, là niềm tự hào bất diệt của các thế hệ người Việt, được bạn bè thế giới cảm phục.