Trương Minh Hiếu - hồn thơ trữ tình, nồng đượm
(HPĐT)- Tác giả Trương Minh Hiếu, sinh năm 1966, ở huyện Hưng Hà (tỉnh Thái Bình), nhưng có nhiều năm sinh sống, gắn bó và làm việc tại Hải Phòng. Đắm đuối với thơ từ khi còn niên thiếu, sau những bươn chải cuộc đời, tác giả Trương Minh Hiếu lại trở lại với thơ. Tập thơ “Cội” của anh vừa được Nhà xuất bản Hội Nhà văn Việt Nam ra mắt bạn đọc (quý 3-2024) là tất cả tâm tình, có từ nguồn chảy mát lành, trong xanh, da diết của “con tim thi sĩ”.
Cảm nhận chung về tập thơ, có thể nói đây là tác phẩm thơ của cái đẹp. Thơ không nhuốm màu sầu đau, bi lụy. Thơ của cõi lòng luôn bám chặt lấy một tầng thiên nhiên, tầng cảm quan vũ trụ. Thơ ngỡ như, nếu không có thế giới khói sương trước mặt kia thì “không có ta”, không có những tâm tình này hiển hiện.
Ví như, khi Trương Minh Hiếu bắt gặp đông về trong cõi lòng se thắt: “Anh về làng luống mạ vẫn xanh nguyên/Đất lật ải, dòng mương im con nước/Bờ bãi hắt hiu vắng bóng người đi ngược/Một vòm trời buốt lạnh trong tay” …
“Bóng người đi ngược” và “vòm trời buốt lạnh trong tay” là “cái nhìn”, “cái cảm” tinh tế và gợi. Rồi từ “cái nhìn,” qua cảnh vật, qua trực giác, tác giả Trương Minh Hiếu đã khá tinh tế trong “cái nghe, cái nghĩ.” Hoặc có khi là cái tinh tế của sự nhập hòa cùng lúc, cùng đồng vọng trong những vòng xoáy đồng tâm, đồng hiện.
Thơ của tác giả Trương Minh Hiếu lấy cảm quan thiên nhiên, lấy cái “ngắm nhìn” làm khả năng trội vượt. Ngắm nhìn để tiếp cận hiện thực. Ngắm nhìn để cảm. Ngắm nhìn để liên tưởng, suy tưởng. Cách đi này dễ tươi xanh, dễ rộng dài giọng điệu và sức vóc. Rõ ràng, ở tập thơ “Cội,” không bài thơ nào, tác giả không tựa vào cảm quan thiên nhiên, không bám lấy đất trời, nắng mưa, cỏ cây, hoa lá để đãi lọc, chưng cất hồn mình. Anh viết nhiều về quê hương, bố mẹ, vợ con, quê hương… Và cảm quan thiên nhiên làm nên thi pháp mà người viết lúc nào cũng bám chặt lấy nó, để khi thì tạo dựng nên những bức tranh mang nhiều sắc màu, sinh động. Hoặc tìm được cái hay ở những câu thơ tả thực, cái hay ở liên tưởng, suy tưởng trong sức gợi tâm linh. Đây là những câu thơ có được cái hay trong thảng thốt, trong cái nghĩ sâu xa, khi viết về người mẹ: “Mẹ như quả chín cành xa/ Như câu hát cuối bài ca cõi người/ Chờ khi mẹ ốm nằm rồi/ Mới về thăm mẹ bao lời như không/ … (Nhớ về thăm Mẹ). Hay, câu thơ trực giác với lối tự sự có duyên khi viết về “Bố vợ”: “Ông kéo ghế, pha trà, hỏi chuyện triền miên/ Rồi ngợi khen cả những điều tôi chưa có được”. Về bài thơ viết tặng con, kỷ niệm ngày sinh khi con tròn năm tuổi.
Một nhất quán trong tập thơ “Cội” của tác giả Trương Minh Hiếu là thơ với lối mở từ “Ngoài ta” dẫn về “Phía trong ta”.
Cái “Ngoài ta” là hiện thực của thế giới, là cảm quan thiên nhiên, là trực giác. Còn “hiện thực hoài nghi” có từ hồn ta đẻ ra, có từ sự thăng hoa, từ năng lượng của thi nhân cảm nhận và biến hóa. Nhìn chung, thơ của tác giả Trương Minh Hiếu bám chặt lấy “Vỉa tầng lớn - Thiên nhiên”. Nhà thơ ít khi tách mình đi bằng “Lối độc đạo- Hồn mình”. Nhưng tác giả cũng có được không ít những câu thơ vững, thơ hay khi anh hướng thơ quay về nơi chiều sâu suy ngẫm.
Có thơ in khá sớm trên các báo, các tuyển tập thơ, văn từ những năm 13 tuổi. Hai lần giành giải thưởng từ các cuộc thi sáng tác văn học (từ những năm 1980 - 1982). Thơ của anh đi từ cái “lò luyện văn” của người cầm bút có học, có năng khiếu trời phú cho con tim nồng thắm, yêu say. “Cội” là tên tập thơ, là thông điệp mà nhà thơ muốn gửi tới thiên thu xa dài, rằng: “Tất cả những gì mà tác giả Trương Minh Hiếu đang có. Từ quê hương, mẹ cha, vợ con, cuộc đời - trang viết” … “Cái cội, cái nguồn” dẫn tới bến bờ neo đậu này đều có từ gốc rễ. Từ nền tảng. Từ nguyên nhân và nhân duyên đậm sâu và dài dặc ấy làm nên. Từ “cội nguồn” bến mở, bạn đọc thêm tin và mong chờ ở tác giả, ở con đường trước mặt. Ở thơ, với những mùa màng gặt hái lớn hơn và chín thơm hơn.