(HPĐT)- Nhà văn Ma Văn Kháng viết nhiều thể loại, gặt hái thành công với tiểu thuyết, truyện ngắn, nhất là những tác phẩm viết về vùng núi Tây Bắc. Những tác phẩm như “Đồng bạc trắng hoa xoè”, “Vùng biên ải”, “Gặp gỡ ở La Pan Tẩn”, “Mưa mùa hạ”, “Mùa lá rụng trong vườn”, “Đám cưới không có giấy giá thú”… gắn liền tên tuổi của nhà văn.

Nhà văn Ma Văn Kháng

Có thời gian dài sống và làm việc tại tỉnh miền núi Lào Cai, nhà văn Ma Văn Kháng viết khoảng 30 truyện ngắn ghi chép lại những mảnh đời cuộc sống con người nơi đây. Mảnh đất Lào Cai cũng để lại cho ông nhiều kỷ niệm và cả thói quen hút thuốc lào khó từ bỏ. Chuyện được nhà văn chia sẻ trong cuốn hồi ký “Ma Văn Kháng - năm tháng nhọc nhằn, năm tháng nhớ thương”.

Mùa hè năm 1956, nhà văn đi làm công tác thuế nông nghiệp ở thôn Tùng Tung, xã Nam Cường, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai. Đây là thôn thuần đồng bào dân tộc Giáy. Nhà văn cho biết, người Giáy hút thuốc lào cả nam lẫn nữ. Khách đến, việc đầu tiên là chủ nhà đưa điếu đã nạp sẵn mồi thuốc ở nõ và que đóm ngâm cháy bén. Nhà văn chẳng còn cách nào từ chối, đành cầm ống điếu đã sẵn thuốc và que đóm đồng bào đưa, rồi ghé miệng hút. “Có lần say lử đử, lăn quay lơ ra giường nhà chủ, đánh một giấc, chẳng còn nói được câu nào nữa” - nhà văn viết.

Thế rồi, nhà văn nghiện thuốc lào từ những ngày làm thuế ở đây. Nhiều lần quyết tâm cai mà không được. Có lần vứt điếu xuống hủm sâu, nửa đêm lại soi đóm tìm. Nhiều lần nhà văn lấy dao chẻ điếu đốt đi, rồi phải đi xa hàng cây số để hút nhờ. Năm 1980, ra nước ngoài công tác, lần đầu nhà văn đem điếu cày đi theo. Đến Yerevan, thủ đô nước Cộng hoà Armenia, nhân viên khách sạn thấy điếu để trong sọt tưởng là đồ thải loại bỏ đi, liền đem ra bãi rác, nhà văn phải nhờ tìm lại bằng được. Mãi tới năm 1985, gần 20 năm sau, sau một trận ốm kéo dài 6 tháng, nhà văn mới dứt bỏ được hoàn toàn thói quen này.

Ma Văn Kháng sinh năm 1936 tại Hà Nội. Ông là một trong những nhà văn nổi bật của nền văn học đương đại Việt Nam nửa sau thế kỷ 20. Ông sáng tác hơn 20 tiểu thuyết, gần 200 truyện ngắn. Nhà văn từng đoạt nhiều giải thưởng văn học lớn trong nước và quốc tế, tiêu biểu như: Giải thưởng Văn học ASEAN năm 1998; Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật năm 2001, Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật năm 2012.