(HPĐT)- Trong các nghị quyết của Đảng, vấn đề phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đều gắn với phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Nghị quyết 57/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia cũng nhấn mạnh yêu cầu về nguồn nhân lực KHCN, xem đây là khâu “đột phá của đột phá” trong bối cảnh đất nước nỗ lực, khẩn trương hiện thực hóa các mục tiêu phát triển. Một trong những ưu tiên hàng đầu, yếu tố then chốt đề ra trong nghị quyết là thu hút, trọng dụng, giữ chân các nhà khoa học đầu ngành, các chuyên gia trong và ngoài nước, làm thế nào để các nhà khoa học tiếp cận được các cơ chế, chính sách của Đảng, Nhà nước về KHCN, tạo nên những đột phá trong nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số. 

Nghị quyết 57 định hướng chiến lược một cách rõ ràng, đặt KHCN và đổi mới sáng tạo vào vị trí trung tâm của quá trình phát triển đất nước. Điều này không chỉ thể hiện sự công nhận, còn khích lệ, động viên giới trí thức, các nhà khoa học để tự hào và ý thức trách nhiệm cao hơn, tạo động lực tiếp tục nỗ lực nghiên cứu và sáng tạo, đóng góp trực tiếp vào sự phát triển đất nước. Bên cạnh đó, các cam kết về cơ chế, chính sách ưu tiên như tăng cường đầu tư, cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, thúc đẩy hợp tác giữa các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp giúp tạo môi trường thuận lợi, phù hợp thực tiễn cho việc ứng dụng các kết quả nghiên cứu. Nhất là việc Nhà nước chấp nhận rủi ro và đầu tư mạo hiểm trong nghiên cứu khoa học cho phép các nhà khoa học mạnh dạn khai phá những ý tưởng, hướng đi mới. Nghị quyết cũng mở ra không gian sáng tạo cho giới trí thức, nhà khoa học nắm bắt cơ hội lớn trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, dữ liệu lớn và chuyển đổi số… 

Nhìn lại lịch sử, Đảng và Nhà nước ta từng có những chiến lược đào tạo nguồn nhân lực bài bản, đạt được thành tựu quan trọng trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, nghiên cứu KHCN cốt cán, đáp ứng yêu cầu của từng thời kỳ cách mạng. Đây là một trong những yếu tố quyết định đưa các cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng CNXH, công cuộc đổi mới đất nước, hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN… đi đến thắng lợi, góp phần phát triển đất nước, đem lại ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Trong giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay, không chỉ Việt Nam gửi con em đi học tập, tu nghiệp ở nước ngoài, một số nước cũng mở trường đại học tại Việt Nam, các chuyên gia quốc tế giỏi được tạo điều kiện thuận lợi đến Việt Nam, các địa phương có độ mở kinh tế lớn làm việc, cống hiến. Tại Hải Phòng, thành phố xây dựng và triển khai kế hoạch đào tạo ở nước ngoài về chuyển đổi số đối với đội ngũ nhân lực chủ chốt; chỉ đạo các sở, ngành liên quan xây dựng chương trình đào tạo tập huấn nhân lực đại trà cũng như tham mưu xây dựng các cơ chế, chính sách trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao của thành phố trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, chuyển đổi số. 

Để trở thành nhân tố then chốt của phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, giới trí thức, nhà khoa học cần tiếp tục chủ động, sáng tạo, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn và cập nhật kiến thức mới. Quan trọng nhất là hướng nghiên cứu vào những vấn đề thực tiễn mà đất nước, thành phố đang cần, như sử dụng hợp lý tài nguyên, phòng, chống thiên tai và bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, công nghệ sinh học, nông nghiệp công nghệ cao; các lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo... Bên cạnh đó, tích cực truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm cho thế hệ trẻ; tham gia vào quá trình xây dựng chính sách, trở thành cầu nối với các cơ quan hoạch định chính sách, giúp các chính sách được xây dựng trên cơ sở khoa học, sát thực tiễn và có tính khả thi cao.