Các chiến sĩ Hải quân tham quan các tài liệu, hiện vật về chiến công cách đây 50 năm tại triển lãm. Ảnh: Đỗ Hiền 

(HPĐT)- Triển lãm “50 năm chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi, bom từ trường” trưng bày hơn 90 tư liệu, hiện vật tiêu biểu khắc họa đậm nét truyền thống anh hùng của lực lượng Hải quân nhân nhân Việt Nam trong 68 năm qua (1955 - 2023) và 50 năm chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi, bom từ trường (27-6-1973 - 27-6-2023).

Khắc ghi chiến công

Trung tá, quân nhân chuyên nghiệp (QNCN) Nguyễn Thu Phương, cán bộ thuyết minh Bảo tàng Hải quân cho biết, một trong những tài liệu, hiện vật nổi bật trong trưng bày “Chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi, bom từ trường” là bức ảnh đại úy Trương Thế Hùng, nguyên đội trưởng Đội 8 Công binh Hải quân tháo gỡ quả thủy lôi đầu tiên bằng bộ dụng cụ vốn từ... đồ sửa xe đạp. Ngược dòng lịch sử, cuối tháng 2-1967, đế quốc Mỹ bắt đầu thả thủy lôi phong tỏa hầu hết cửa sông ở Khu 4 và 20 cửa sông khác trên miền Bắc, nhằm làm tê liệt đường vận chuyển trên sông biển của ta. Bộ Tư lệnh Hải quân chỉ thị Ðại đội 8 Công binh cử lực lượng vào Khu 4, phối hợp lực lượng tại chỗ để khảo sát, nghiên cứu tìm cách tháo gỡ, rà phá. Tổ 3 người thuộc Đại đội 8 nhận lệnh vào nghiên cứu chiến trường và làm tiền trạm. Được tin công binh Quảng Bình tìm được 2 quả thủy lôi và đưa ra Nghệ An, tổ cấp tốc lên đường. Không có dụng cụ chuyên dùng, tổ tháo gỡ sử dụng dụng cụ sửa xe đạp. Sau một ngày căng thẳng, 2 quả thủy lôi được các chiến sĩ “mổ bụng” thành công. Từ kinh nghiệm quý này, Bộ Tư lệnh Hải quân chỉ đạo phổ biến kinh nghiệm bước đầu tháo gỡ thủy lôi tới các lực lượng...

Tìm hiểu “câu chuyện” từ bức ảnh, bộ dụng cụ, anh Hoàng Thế Phương, ở quận Hồng Bàng trầm trồ, “Nếu không tận mắt xem, ít ai tưởng tượng được một bộ dụng cụ sửa xe đạp lại có thể “mổ bụng” quả bom mà nhiều thiết bị hiện đại của đế quốc Mỹ cũng phải bó tay. Đây là minh chứng rõ nét nhất sự mưu trí, sáng tạo và tinh thần quả cảm của các chiến sĩ Công binh Hải quân, góp phần làm nên chiến công vang dội “đánh địch mà đi, mở luồng mà tiến” của quân và dân ta cách đây tròn 50 năm”.

Cũng theo chị Nguyễn Thu Phương, khu vực trưng bày này còn bao gồm các hình ảnh, mô hình, tư liệu, hiện vật liên quan đến 2 giai đoạn đế quốc Mỹ thả các loại thủy lôi, bom từ trường phong tỏa sông, biển miền Bắc (1965-1968 và 1972-1973) và hoạt động chống phong tỏa của Hải quân nhân dân Việt Nam. Theo đó, cùng với máy bay, tàu chiến đánh phá, địch thả hơn 88 nghìn quả thủy lôi, bom từ trường phong tỏa toàn bộ các cửa sông, hải cảng, đường hàng hải quốc tế, các khu chuyển tải và vùng biển ven biển miền Bắc hòng cắt đứt con đường vận chuyển sông, biển từ quốc tế vào miền Bắc và từ miền Bắc vào miền Nam. Dưới sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương, Hải quân nhân dân Việt Nam làm lực lượng nòng cốt, cùng quân, dân miền Bắc sáng tạo, nghiên cứu tháo gỡ, rà phá thủy lôi, bom từ trường, làm thất bại âm mưu thâm độc của đế quốc Mỹ. Thể hiện chiến công này có các tài liệu, hiện vật nổi bật gồm: khí tài HDL-9, ống phóng từ HT-5, HT- 6, PĐ 67, ca nô phóng từ KCN, khung dây điện từ trên cạn, thiết bị phóng từ 311, 480, tàu kéo khung dây điện từ 150 và tàu phóng từ 412...

Theo tư liệu tại triển lãm, với những chiến công trên mặt trận chống phong tỏa bằng thủy lôi, bom từ trường của đế quốc Mỹ, lực lượng Hải quân có 2 đơn vị được tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân là: Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 171 và Đội 8 Công binh, Trung đoàn 131. Hàng chục đơn vị, hàng trăm cán bộ, chiến sĩ được tặng thưởng Huân chương chiến công các loại. 11 cán bộ được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh (đợt 1). Thành tích chống phong tỏa thủy lôi, bom từ trường chứng minh bước tiến mới về trình độ khoa học kỹ thuật của lực lượng Hải quân, góp phần đánh bại 2 cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ trên miền Bắc. 

Phát huy truyền thống anh hùng

Trung tá Lê Hồng Tiến, Giám đốc Bảo tàng Hải quân thông tin, thành lập ngày 7-5-1955, trong 68 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam lập nhiều chiến công, trong đó có những chiến công trở thành huyền thoại. Khu vực trưng bày truyền thống anh hùng của lực lượng Hải quân có các tư liệu, hiện vật liên quan đến 8 chiến công và quá trình xây dựng lực lượng Hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, tiêu biểu như: Ra quân đánh thắng trận đầu ngày 2 và ngày 5-8-1964; cùng quân, dân miền Bắc đánh thắng 2 cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ; làm nòng cốt đánh thắng chiến tranh phong toả sông, biển miền Bắc bằng thuỷ lôi, bom từ trường của đế quốc Mỹ; mở đường Hồ Chí Minh trên biển; chiến công trong tác chiến đặc công Hải quân; giải phóng quần đảo Trường Sa; chiến đấu bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, đảo phía Tây Nam; làm nòng cốt quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc trong thời kỳ mới... Nổi bật là các mô hình: Tàu mặt nước, tàu ngầm, không quân hải quân, pháo binh tên lửa bờ, hải quân đánh bộ… với các trang bị vũ khí, khí tài hiện đại; các mô hình nhà giàn DK1, nhà lâu bền trên đảo chìm quần đảo Trường Sa... thể hiện sự lớn mạnh của lực lượng Hải quân, xứng đáng là lực lượng nòng cốt của chiến tranh nhân dân trên biển, cùng toàn quân, toàn dân bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.

Triển lãm diễn ra từ ngày 14 đến hết ngày 20-6 tại Bảo tàng Hải Phòng nhằm tăng cường giáo dục truyền thống, lịch sử của Quân chủng, Quân đội và dân tộc; khẳng định vai trò nòng cốt của lực lượng Hải quân trong nhiệm vụ chống phong tỏa thủy lôi, bom từ trường năm xưa và nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới. Tham quan triển lãm, chiến sĩ Đinh Minh Hải, Tiểu đoàn 158, Vùng 1 Hải quân bày tỏ niềm vinh dự, tự hào về truyền thống anh hùng của Hải quân nhân dân Việt Nam, nhất là chiến công chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi, bom từ trường cách đây 50 năm. “Vinh dự là người chiến sĩ Hải quân, tôi luôn phấn đấu học tập, rèn luyện, cống hiến hết sức mình bảo vệ Tổ quốc thân yêu”, anh bộc bạch./.